Heima er bezt - 01.12.1961, Blaðsíða 22

ÞATTUR ÆSKUNNAR
RITSTJORI
HVAÐ UNGUR NEMUR
Þegar menn á mínum aldri minnast jólanna, þá birt-
ast þau í minningunni eins og þau komu okkur fyrir
sjónir, þegar við vorum 7—10 ára. Við sjáum í hugan-
um bjarta og hreina baðstofu, ef til vill eitthvað skreytta
með marglitum pappír, ásamt lyngskreyttu jólatré með
nokkrum kertum.--------
Yfir þessari hugljúfu bernskumynd hvílir hátíðleiki
og helgiblær, sem erfitt er fyrir þá að skynja og skilja,
sem nú eru ungir og átt hafa sín bernskujól við allt aðr-
ar aðstæður. — En eitthvað var það í þessu fátæklega
jólahaldi, sem gerði jólin sérstaklega minnisstæð og
næstum ógleymanleg.
Enn er jólahátíðin með alveg sérstökum hátíðablæ,
ólík öllum öðrum hátíðum, þótt þjóðlífshættir hafi
mjög breytzt á liðnum áratugum. Enn er það ósk og
þrá allra ungmenna, sem dveljast fjarri foreldrum sín-
um og ekki hafa myndað sér heimili, að fá að dvelja
heima hjá pabba og mömmu um jólin.
Nú eru mörg hundruð ungmenna á aldrinum 14 til
18 ára í skólum víðsvegar urn landið, langt frá heim-
ilum sínum. Öll þessi ungmenni þrá að dvelja heima
um jólin, en á framkvæmd þeirrar þrár eru ýmis vand-
kvæði, sem erfitt er að leysa.
Frá því héraðsskólarnir hófu starf sitt viða um land,
hefur jólaleyfið verið nokkurt vandamál þessara skóla.
Þeir nemendur, sem heimili hafa átt í nágrenni skól-
anna, hafa jafnan óskað þess, að fara heim til sín um
jólin. Skólastjórar skólanna hafa yfirleitt haft áhyggj-
ur af heimferð nemenda í jólaleyfinu, en erfitt hefur
verið að mismuna nemendum eftir vegalengdum. Hef-
ur því útkoman orðið sú, að fjöldi nemenda hefur
fengið heimferðarleyfi, en oftast hafa þó einhverjir set-
ið eftir með sárt ennið, ef langt hefur verið að fara og
erfitt með ferðir. í hinu fjölmenna skólaheimili verður
því oft dauflegt fyrir þá, er eftir sitja, ólíkt því, sem
verið hefði, ef allur hinn fríði hópur hefði haldið jólin
saman í skólanum.
Á þessu er erfitt að ráða bót, og ekki vinsælt að tak-
rnarka heimferðarleyfi, enda er aðstaða til vetrarferða
gjörbreytt frá því sem var fyrir þremur til fjórurn
áratugum. Nú má segja að öruggar bifreiðaferðir séu
um meginhluta landsins, ef veðurfar er sæmilegt. Og
ekki má gleyma fluginu. Það er dásamlegt að komast
á einum klukkutíma þá leið, sem áður var margra daga
ferð.
Oft er um það rætt, að unglingar nú á dögum sýni
litla ráðdeild eða fyrirhyggju í ferðalögum eða kröf-
urn sínum til lífsþæginda. Ofurkapp og fyrirhyggju-
leysi séu einkenni nútíma æskumanna. Eg vil ekki
neita því, að þetta hafi við rök að styðjast, en ég vil
líka taka það fram, að þannig hafa æskumenn og ung-
menni öll verið frá því sögur hófust á íslandi. Hefur
það löngum verið sérkenni tápmikilla ungmenna „að
sjást lítt fyrir.a
En þrátt fyrir þetta einkenni æskumanna, er það
skylda hinna fullorðnu að reyna að vara æskuna við
hættum og eggja hana til ráðdeildar og fyrirhyggju.
Og verða þeir eldri þá oft að sýna þolinmæði, því að
oft virðist árangurinn lítill af leiðbeiningunum.
Nú líður óðum að jólaleyfinu. Skólarnir gefa yfir-