Heima er bezt - 01.01.1963, Blaðsíða 32

hafði ekki dottið í hug, að hann þyrfti að tala við
hreppstjórann, þótt hann loksins ætlaði nú að fara að
kvænast. Manga varð líka alveg hlessa. Það kom eins
og beygur í bæði, er minnzt var á hreppstjórann. Hann
var þeirra sameiginlegi óvinur.
Að lokum ákvað Gvendur þó að setja í sig kjark.
Ætlaði hann að fara snemma af stað á fimmtudag og
beina leið út að Melum. Á heimleiðinni ætlaði hann
svo að koma við hjá séra Ingimundi.
Þessi fimmtudagur rann upp eins og aðrir dagar.
Gvendur var kominn af stað stundu fyrir miðjan
morgun, enda lá við, að hann næði hreppstjóra í rúmið.
Hreppstjóri spurði Gvend fremur þurrlega, hvaða
erindi hann ætti við sig. Gvendur ætlaði ekki að ná
upp úr sér orði. Hann vissi ekki, hvernig hann ætti
að byrja á erindinu. Loks stundi hann upp:
„Eg ætla að fara að gifta mig og ég ætla að nefna
það við hreppstjórann....“
Nú leit hreppstjórinn á Gvend. Hann sat þarna á
kistuendanum með opinn munninn og horfði í gaupnir
sér. Hann komst ekki lengra með erindið.
Hreppstjórinn var eins og yfirvald á að vera, alvöru-
maður, og hló ekki að jafnaði. I þessum svifum hefði
þó kunnugur getað séð votta fyrir brosi á þessu annars
alvörugefna andliti. Sá hreppstjóri sér ekki annað fært
en koma Gvendi til hjálpar, svo að botninn kæmist í
erindið, enda grunaði nú hreppstjóra, hvað Gvendur
vildi fara.
„Og af hverju eruð þér að tilkynna mér þessa ætlun
yðar?“ spurði hreppstjóri.
„Af því að Brynjólfur ráðlagði mér að gera það,“
svaraði Gvendur.
„Hvert er konuefnið?“ spurði hreppstjóri.
„Nú, hún Manga,“ svaraði Gvendur, rétt eins og
honum fyndist, að hreppstjóri hefði getað sagt sér það
sjálfur.
„Já, hún Margrét Magnúsdóttir, sagði hreppstjóri og
var nú bæði alvarlegur og djúpt hugsandi. Eftir nokkra
þögn bætti hann við: „Hún skuldar hreppnum mikið
fé. Það verður ekki hægt að leyfa henni að ganga í
hjónaband nema það fé sé greitt.“
Það var hvort tveggja, að Gvendur skildi ekki til
fulls, hvað hreppstjórinn var að fara, enda varð hann
svo hlessa, að hann átti engin orð til. En þegar hann
fór að átta sig og renna grun í, við hvað yfirvaldið
átti, tók hann til máls:
„A hreppstjórinn við það, að hún Manga fái ekki að
gifta sig, vegna þess að krakkarnir hennar hafa verið á
sveitinni?“
„Ég á við það,“ svaraði hreppstjóri, „að Margrét
skuldar hreppnum eins og ég sagði áðan stórfé. Það
fé verður að greiða, ef hún á að fá leyfi til að ganga í
hjónaband. Þegar það hefur verið greitt hreppnum,
mun ég ekki fyrir mitt leyti standa á móti giftingu
hennar. Þá kemur til kasta prestsins að segja sitt orð
um það.“
„Og hvað er það mikið, sem hún skuldar?“ spurði
Gvendur.
„Ég man það nú ekki upp á víst,“ svaraði hreppstjóri.
Eftir nokkra umhugsun nefndi hann þó fjárupphæð, er
var svo há, að Gvendur gat ekki ákveðið þá þegar með
sjálfum sér, hvort hann ætti til í eigu sinni það, sem
því nam. Hann var að reikna þetta saman í huganum
og telja á fingrum sér, er hreppstjóri tók til máls allt
í einu. Gvendur hrökk við, því hann hafði sem snöggv-
ast gleymt stund og stað, svo niðursokkinn var hann
við að reikna út eigur sínar.
„Annars er ég ekki viss um,“ sagði hreppstjórinn, „að
til þess komi.“
„Að til þess komi?“ át Gvendur eftir, án þess að
skilja. „Jæja, svo að hreppstjórinn heldur, að Manga
þurfi ekki að borga þetta?“
»Ég er ekki viss um að til þess komi,“ endurtók
hreppstjóri, „því ég er ekki viss um, að séra Ingimund-
ur treysti sér til að gefa ukkur saman.“
Nú fyrst datt Gvendi allur ketill í eld. Hann hafði
aldrei búizt við neinu góðu hjá hreppstjóra, enda hafði
þetta ferðalag að Melum ekki lagzt vel í hann. En að
fá annað eins og þetta framan í sig! Var ekki hitt reið-
arslagið nóg? Var það ekki nóg að þurfa að fórna
hálfri eigu sinni eða kannske aleigunni til þess að fá
leyfi hreppstjóra til að giftast Möngu, þó að séra Ingi-
mundur kæmi ekki á eftir? Enda myndi aldrei til þess
koma! Séra Ingimundur var allt öðruvísi innrættur en
yfirvaldið. Hann myndi gifta þau með glöðu geði.
Um hvað var hreppstjórinn eiginlega að tala? Var hann
að stríða honum? Ætlaði hann að hafa gaman af að
gera mann reiðan? Eða hvað? Og er Gvendur hafði
velt þessu fyrir sér góða stund, rétti hann úr sér, leit
á yfirvaldið og sagði þó dálítið hvatskeytlega:
„Og því ætti hann ekki að treysta sér til að gefa
okkur saman? Heldur hreppstjórinn, að það sé svo
erfitt? “
„Ég veit ekki betur en að Margrét sé gift,“ sagði
hreppstjórinn. „Séra Ingimundur gifti hana fyrir fá-
um árum; ef til vill rekur yður minni til þess.“
Ó-jú! Ekki gat nú Gvendur neitað því. Én hvað kom
það eiginlega þessu máli við? Margur hefur gift sig
oftar en einu sinni og hefur hvorki prestur né aðrir
fett fingur út í það.
„Rétt er það,“ svaraði hreppstjóri. „En til þess að
fá að gifta sig í annað sinn, þarf viðkomandi að vera
annað hvort ekkill eða ekkja.“
„Nú jæja,“ sagði Gvendur, „er hún Manga ekki
ekkja, kannske?“
„Ég veit það ekki,“ svaraði hreppstjórinn.
„En það veit ég,“ svaraði Gvendur, „og ég hélt satt
að segja, að það vissu allir.“
„Hvernig vitið þér það? Hefur Margrét vottorð upp
á það?“
„Vottorð!“ hrópaði Gvendur og var alveg að missa
taumhaldið á sjálfum sér. „Vottorð, þó-þó! Er það
28 Heima er bezt