Æskan - 01.10.1967, Blaðsíða 25

ÆSKUÁR FRÆGRA MANNA
Sagan um teketilinn.
James litli Watt lá fyrir fram-
an arininn og starði á ketilinn,
sem hékk yfir eldinum. IJó
var það ekki ketillinn sjálfur,
sem átti hug hans að þessu
sinni, lieldur gufan, sem þeytt-
ist út úr honum. Hann gat ekki
komizt hjá því að liugsa um,
að gufan hlyti að vera merkilegt
fyrirbæri.
Og hann lét ekki sitja við
hugsunina eina. Hann varð að
reyna meira. Hann sótti bolla,
teskeið og fleira og hélt þvi svo
fyrir framan gufuna. Sér til
inikillar ánægju og yndisauka
fann liann, hvernig gufan þrýsti
á hlutina, þegar hann setti þá
fyrir stútinn á katlinum.
En frænka hans var einnig i
herberginu og sat þar við
sauma. Þegar húu tók eftir því,
livað drengurinn var að gera,
kallaði liún til hans: „Þú ættir
heldur að taka þér eitthvað nyt-
samara fyrir hendur, drengur
minn.“
„Fjársjóður í fingur-
gómunum“.
Þó að þessi drengur hafi
snemma fengið áhuga fyrir guf-
unni og krafti hennar, leikur
cnginn vafi á þvi, að hugur
lians liefur einnig snúizt um
James Iitli Watt lá oft fyrir
framan arininn og starði á ket-
ilinn, sem hékk yfir eldinum.
margt annað. Engan grunaði í
æsku hans, að hann ætti eftir
að finna upp jafn mikið þarfa
þing og gufuvélina.
Strax á unga aldri liafði hann
mikinn áliuga á þvi, að rann-
saka alla hluti og skoða ná-
kvæmlega. Hann gerði ýmsar
tilraunir og vann vélræna
hluti. Brátt kom í Ijós, að hann
var mjög laghentur, svo að
margir sögðu: „í fingurgóm-
um James litla er fólginn mik-
ill fjársjóður."
James var fæddur í skozka
bænum Greenock, þar sem fað-
ir hans var mikilvirkur fram-
kvæmdastjóri og rak bæði
húsa- og skipasmíðar, ásamt
stóru smiðaverkstæði. Mörgum
stundum eyddi James á verk-
stæðunum, en þó varð gleði
hans aldrei jafn mikil og þegar
faðir hans gaf lionum gömul
áliöld, sem hann var hættur að
nota. Þá reif liann verkfærin i
sundur og hjó til ýmisleg leik-
föng úr þeim. Hann smíðaði
meðal annars ltranabil, dælu
o. fl.
Veikur drengur og
tornæmur nemandi.
Allt þetta, sem nú hefur ver-
ið dregið fram, sýnir snilld
hans á þessum hlutum. Hann
var ekki svona vel gerður á
öllum sviðum. Hann var afskap-
lega veikburða og þrjú af syst-
kinum lians dóu ung. Það er
því skiljanlegt, að foreldrar
hans reyndu að gæta hans vel.
Hann fékk ekki að leika sér
með öðrum börnum, og lengi
fékk hann eklti licldur að fara
i skóla, en fékk alla kennslu
heima hjá sér.
Oft ]>jáðist liann af höfuð-
verk vikurn saman. Að lokum
fékk hann þó að fara í skóla.
En þar leið honum síður en svo
vel. Hann var allt of veikburða
til þess að mega sin nokkurs
meðal bekkjarsystkina sinna.
Hinir trylltu leikir þeirra
hræddu hann og gerðu hann
óttasleginn, og hann mátti sín
einnig lítils í hekknum.
Hann átti erfitt með að læra
utanbókar, og allt þar til hann
varð 13 ára, var hann álitinn
tornæmur mjög.
En þessi veilti og óframfærni
drengur átti þó eftir að verða
einn af mestu hugvitsmönnum
heims, sem þroskaðist og efld-
ist af dáðríkum störfum sinum
í náinni framtið.
JAMES
WATT.
• Tornæmi nem-
andinn, sem varð
einn af frægustu
mönnum heims.
Hver einasti okkar manna lék eins og
engill. Einhuga, samstilltir, hugsandi um
ckkert annað en að lijálpa hverjir öðrum
og létta hverjum öðrum hina æðisgengnu
baráttu. Þetta var stærsti leikur okkar til
þessa, jafnvel Ólympiugullið komst ekki
til jafns við hann. Að vinna England á
heimavelli með allan Iieiminn sem áhorf-
anda.
Velgengni okkar var fólgin í hinni gullnu
reglu nútimaknattspyrnu: Ilinn góði lcik-
maður heldur áfram að leika, þótt knött-
urinn sé viðs fjarri. Allan timann er hann
að búa sig undir að finna þann stað og
vera á þeim stað, sem hann lieldur að
Jiörfin verði mest fyrir hann. Árangurinn
fer svo eftir því, hversu vel leikmennirnir
sjá fram í timann að þessu leyti. Hjá
Bretunum var það gamla góða: „kick and
run“, en lijá okkur: „Sendu knöttinn með
nákvæmni til næsta manns, og komdu þér
svo i góða stöðu.“
Þetta voru strákarnir frá Iíispest, sem i
gamla daga léku með tuskuknött, af því að
þeir voru svo fátækir, að þeir áttu ekki fyr-
ir alvöruknetti. Allir niu með tölu: Grosics,
Bozik, Hidegkuti, Czibor, Lantos, Zakarias,
Grosics, Kocsis, Pusltas! Drengir, sem byrj-
uðu berfættir að leika, af þvi að þeir áttu
ckki skó. Þetta liafði járnviljinn og ein-
beitnin gert úr þeim. Þeir voru búnir að
vinna sér til eilífrar frægðar, og þá fyrst
og fremst landi sinu.“
Þetta segir Puskas. Hver vill ekki feta i
fótspor lians? Að minnsta kosti reyna það?
Ekki til þess að afla sér hciinsfrægðar, það
eru svo margir kallaðir, en fáir útvaldir.
Öllu lieldur til þess að þjálfa hug sinn og
likama til þess að ná fram því bezta, sem
í hverjum og einum býr og náttúran liefur
lánað lionum. Öllum ungum drengjum og
stúlkum er hollt að hafa fátæku drengina
frá Kispest að lifandi fyrirmyndum.
Kæra Æska. Ég ætla að senda þér mynd
af mér og kindinni minni. Hún heitir
Flekka.
Jóhann Albertsson, 7 ára.
385