Skírnir - 01.12.1919, Blaðsíða 5

Skírnir]
Jón Thoroddsen.
211
vér getum eigi hér, fremur en annarstaðar, grafið fyrir
rætur rannsóknarefnavorra. Frumlegirhæfileikamenn verða
víst löngum næsta »dularfult fyrirbrigði«.
Jón Thoroddsen er í báðar ættir af atgervismönnum
kominn. Föður föður hans, Þóroddi á Vatneyri, hefir ekki
verið fisjað saman. Þótt hafði honum sopinn óþarfiega
góður, eignaðist 14 börn með konu sinni, og komust 11
þeirra til til l'ullorðins ára, 8 synir og 3 dætur, og sigldu
7 synir hans og lærðu sína handiðnina hver. Mér virðist
þessi smíðahneigð og smiðshendur föður-frænda skáldsins
eftirtektaverðar, bera vitni um hugkvæmní í ættinni, þvi
að það er öndin, sem stýrir hendinni. Hvað getur höndin
án höfuðsins? Aðalhetja skáldsins í »Pilti og stúlku«, Ind-
riði, sver sig því í föðurætt hans, er hann er smiður góð-
ur. í æsku var það mesta yndi hans að vera eitthvað
að tálga. Er mjög sennilegt, að skáldinu hafi verið sögð
slík saga af bernsku einhvers föðurfrænda sinna. — Móðir
Jóns Thoroddsens var prestsdóttir úr Skagafirði. Tel eg
liklegt, að af því stafi það, að skáldið lætur andlega dótt-
ur aína, Sigríði, ástmey Indriða, ráðast unga norður í
Skagafjörð til frænku sinnar, er þar bjó og skáldið átti
móðurfrændur. Mikið prestablóð rann i æðum Jóns Thor-
oddsens, þótt ekki væri hann prestssonur, eins og ýmsir
ágætustu menn sögu vorrar á seinustu öldum. Má finna
t>seði skáld og fræðimenn í hinni klerklegu álmu ættar
hans, t. d. Gunnar prófast Pálsson í Hjarðarholti, hinn
Qierkilegasta mann og bróður Bjarna landlæknis Pálsson-
ar- Jón Thoroddsen var því í móðurætt sína í frændsemi
við Bjarna Thorarensen, skáld, er var dóttursonur Bjarna
landlæknis. Þeir voru og frændur, Jón Thoroddsen og
Þorsteinn smiður Daníelsson á Skipalóni, stórmerkilegur
°g hálfskringilegur hugsjóna- og framkvæmdamaður, sem
óskráð er um mikil saga.
Skáld og listamenn eru ólíkir guði almáttugum i því,
að þeir skapa ekki af engu. Og efnið kemur þeim ekki
eingöngu innan úr hugskoti þeirra. Þeir verða lika að fá
Það að utan, í margvíslegura skiftum við samtíð sína, anda
14*