Skírnir - 01.12.1919, Blaðsíða 56

262
Fæieysk þjóðernisbarátta.
[Skírnir
Vencelaus (Vensil) Ulricus Hammershaimb var fæddur
25. marz 1819. Faðir hans var síðasti lögmaður í Fær-
eyjum. Vensil var alinn upp í Þórshöfn í grend við
Svabo, ömmubróður sinn, unz hann var sendur til Dan-
merkur i latínuskóla tólf ára gamall. Hann varð stúdent
1839 og lagði fyrir sig guðfræði en stundaði jafnframt
norræn mál, einkum íslenzku. I henni fékk hann hjálp
hjá íslenzkum stúdentum á Garði. Hann ferðaðist um
Færeyjar 1841 og tók þá þegar að safna sögum, kvæð-
um, gátum og málsháttum. Brátt varð hann manna fróð-
astur um þessi efni, og leiddi það til þess, að hann komst
í kynni við SvencL Grundtvig, mann, sem síðar vann mikið
starf í þágu færeyskra bókmenta. Grundtvig var um þetta
leyti ungur að aldri, en var þó byrjaður á því starfi, sem
hann hélt áfram alla æfi, að safna dönskum þjóðkvæðum
frá miðöldum og gefa þau út, ásamt rannsóknum á upp-
runa þeirra. Eins og nærri má geta voru færeysk kvæði
oft fróðleg og nauðsynleg til samanburðar við hin dönsku,
enda tók Grundtvig nú að nema færeysku af Hammers-
haimb og leggja stund á færeyskan kveðskap.
Eftir að Hammershaimb hafði tekið próf 1847, fór
hann í nýja söfnunarferð um Færeyjar. Þá er hann kom
aftur, tók hann að gefa út hið helzta, sem hann hafði
komist yfir. í »Antiquarisk Tidsskriff® komu út þjóðsög-
ur, málshættir og fáein kvæði. Og 1851 gaf Det nordiske
literatur samfund á ný út kvæðin um Sigurð Fáfnisbana
í aukinni og bættri útgáfu Hammershaimbs.
Enginn þeirra manna, sem hingað til hafði fengist við
ritstörf á færeysku, hafði verið heima í fornmálinu eða
islenzku. Það var því eðlilegt að þeirn kæmi ekki til
hugar að haga rithættinum eftir uppruna, heldur stafsettu
þeir eftir framburði svo sem þeir höfðu bezt vit á. En
það hafði ýmsa galla í för með sér. Mállýzkumunur er
miklu meiri í Færeyjum en í íslenzku. Og engin mállýzk-
an er töluð af svo miklum raeiri hluta íbúanna, að hún
beri ægishjálm yfir hinum. Svo að tekin séu fáein dæmi,
er það orð, sem svarar til d ó 11 i r á íslenzku, víðast hvar