Almanak Ólafs S. Thorgeirssonar - 01.01.1934, Page 69

68
t>að, að flestar, ef ekki allar, ræktaðar jurtir, hafi mist
nokkuð af sínum upprunalega lífsþrótti. Þær eru orðn-
ar vanar við að jarðvegurinn sé losaður fyrir rætur þeirra
með plógnum; þær eru fæddar með áburði, og fræjum
þeirra er dreift út. Þetta léttir af ræktuðu jurtunum öllu
náttúrulegu erfiði í baráttunni fyrir tilveru þeirra, og or-
sakar, samkvæmt skoðun Ranguys baS að jurtirnar missa
heilmikið af sínum meðskapaða lífskrafti, líkt og allir
sníkjugestir, bar á meðal menn, sem lítið hafa fyrir lífinu.
Þá eru og sjúkdómar vaxandi böl allra ræktaðra jurta.
Maður heyrir bess sjaldan getið að sjúkdómar, sem stafa
af gerlum eða sveppum, sæki á viltar, óræktaðar jurtir og
eyðileggi bser- En sveppir og gerlar, sem valda rotnun
og visnun, mundu gereyðileggja ræktuðu jurtirnar, væru
bændurnir ekki stöðugt á verði gegn beim. Oræktuðu
jurtirnar geta staðið á móti sýkingu og kyrkingi, sem
ræktaðar jurtir geta ekki veitt viðnám. Það er með bær
eins og hina harðgerðari menn köldu og hrjóstrugu land-
anna, sem verða að bjargast sem bezt beir geta hvað
sem á dynur.
Það er ekki gott að of mikil umhyggja sé borin fyrir
lífinu, jafnvel ekki í jurtaríkinu. Húsdýr, sem hafa verið
vanin við að reiða sig á manninn, mundu ekki geta lifað
í frumskógunum; t. d. hænsn, sem slept væri lausum,
gætu ekki kept um björg á móti dugmeiri fuglum. Vís-
indamenn hafa tekið eftir og bent á, að hvítar rottur,
sem notaðar eru við vísindalegar tilraunir, og sem eru
vel fóðraðar og lifa í bægindum og óhultar undir vernd
mannanna, hafi mist mikið af hugrekki og kænsku hinna
ótömdu forfeðra sinna.
Ranguy segir, að bað sama eigi sér stað meðjurlirn-
ar. Með bví að rækta bær hafa menn stuðlað að hrörn-
un beirra. Það er ekki ómögulegt að ræktaðar jurtir
séu nú orðnar svo veikbygðar, að bær fái ekki haldist
við; baS er ekki óhugsandi að jurtasjúkdómar, sem ekk-
ert vetður við ráðið, geti geysað yfir og reynst afar-
hættulegir fyrir mennina; að minsta kosti er rrjöglíklegt
að minnirnir verði að vernda sínar úrættuðu, ræktuðu
jurtir gegn beim, með feykilegri fyrirhöfn.
Sjúkdómar í ræktuðum jurtum eru ekki að öllu leyti