Heimilisblaðið - 01.01.1952, Page 22

/
18
um sjálfum í gerfi Fjalla-Eyvindar!
Þrautalaust mundi það' ekki verða
með öllu, að slítá frá. Og svo var
eftir að stíga sporin að næsta dval-
arstað. Bara að kisa gamla yrði nú
á vegi hans með kettlingahópinn.
Hún liljóp alltaf upp í hrekktina,
en aldrei niður á við. Ómögulega
gæti hann sleppt tækifærinu að taka
ærslasprett á eftir svona mörgum
flekkóttum skottum, heina braut
heini að hliðinu ókunna.
Og nú kvað við útilegumannshlát-
urinn, eins og þegar hann var smá-
strákur. Heyrðu, Birnir, nú ferð þú
ekki að skæla! Ef þú átt að loka
augunum í síðasta sinni hérna í
brekkunni núna, þá segir þú við
djöful þinn, hvíta dauðann, um leið
og hann læsir í þig klónum: „Farðu
til fjandans! Hvers vegna gaztu
ekki verið hleikur, rétt eins og
venjulegast, og komið seinna? —
En þú mátt ekki tala þetta hátt, svo
að bergmálið fari ekki að éta það
eftir. Mundu eftir lífsfjöri þínu
meðal grænna skógarviða fyrrum:
og lífsþránni, sem aldrei brann
heitar en undir jökulhvítri sjúkra-
sænginni. Gerðu glaðlyndi þínu og
glettinni nautn af lifinu engan geig
i hinztá einvíginu, sem þú háir.
Uppi í efsta runnanum hóf þröstur
söng, því að liann var kveðja sól-
skin dagsins. Undir björkinni grúfði
Birnir sig ofan að fölnuðu skauti
jarðarinnar; suinarið var liðið, og
hjarta hans hætt að slá. Djúp þögn
yfir umhverfinu. En sigurverk eilífð-
arinnar hélt áfram að ganga og
stráði sekúndum, meðan haustblær-
inn þyrlaði fagurbleikum laufum
trjánna yfir hniginn vin þeirra.
LEIÐRÉTTING
í 9.—10. tbl. 1951 hafa slæðzt vill-
ur inn í minningarljóð uni Jóhönnu
Bjarnadóttur. Næst síðasta lína i
1. erindi á að vera svona: veita
æskuylum .. . Önnur lína í síðasta
erindi á að vera svona: Þegar skilja
leiSir.
Lausn á skákdœmi.
1. Rg3—h5 + , TIh7Xh5
2. HgXg6+, Kf6Xg6
3. Hel—e6, mát.
HEIMILISBLAÐlP
Sykur

• / . *
amt
Sykur er hægt að vinna úr furðu-
legustu efnmn. f Brasilíu er það
unnið úr sérstakri grastegund, og á
Suður-Ítalíu, einkum á Sikiley, er það
unnið úr trjátegund einni. En ein-
hverjir visindamenn komust að raun
um að sykurtegund þessi sé hið
ágætasta hægðalyf. Aðrar sykurnám-
ur eru: algeng jurt eins og mosi,
sjávargróður og úrgangspappír. Sain-
kvæmt amerískum skógarhöggsskýrsl-
uin fæst úr einu tonni af sagi liálft
tonn af sykri.
-o-
Prófessor við Delft-liáskólann í
Niðurlöndum frainleiddi úr koltjöru
efnasamband, sem var 4000 sinnunt
sætara en sykur og sjö sinnum sæt-
ara en sakkarín.
—o—
Það var hægt að þakka Napoleons-
styrjöldunum það, að menn fóru að
framleiða sykur úr rófum. Frakk-
land einangraðist nefnilega og gat
ekki fengið sykur frá útlöndum. Ár-
ið 1811 tókst Benjamín Delesser að
gera sykur úr rófum. Þegar keisar-
anum harst þetta til eyrna varð
hann svo glaður, að liann heiðraði
uppfinningamanninn með nafnbótuin.
—o—
Læknar í Nýja-Sjálandi þykjast
liafa sannað, að skortur á sykri í
líkamsvef manna orsaki glæpahncigð.
Flest þessara einkenna hverfa, þegar
viðkomandi fær aukinn sykur-
skammt. Blóðsýnishorn, sein tekin
hafa verið af glæpainönnum i Nýja-
Sjálandi liafa leitt i ljós, að þeir
þjást allir ineira og minna af sykur-
skorti.
—o—
Sykurinn gerði níu milljónir inn-
fæddra manna á Vestur-Indíuni að
þrælum. Þrælahaldið leiddi til vöru-
skipta á þrælum, saltfiski og rommi.
Sykurframleiðendurnir á Kúhu fengu
áhuga á hiniini ódýra vinnukrafti,
þrælununi, en þrælarnir urðu að fá
mat. Þá var fluttur inn fyrir þá salt-
fiskur frá Ameríku. 1 stað fisks-
ins var látinn sykur. í Ameríku
skipt á sykrinum og roinnii, ef st. .
var til Afríku og þaðan komu fl£,r
þrælar.
—o—
Það er hægt að breyta salti í
ur. Stór hluti af sykurframle'®s 1
heimsins er gerður úr sykurrófu'*1^
seni nærast af salti. Sykurrófan
koniin af sjávarjurt, sem lifir 1 s
í sjónum. í stríðinu, þegar skur
var á áburði, var í sumum Iönd1,n
notað salt og reyndist það ág®
áburður.
Seint á 17. öld voru margir PreS
ar andvígir sykri og alls konar sr
urvörum, og þeim tókst að fá ma
ofsafengna menn til fylgdar við sl
Prestur nokkur í Mexíkó var * ’ f
yfir því, að sykurbryðjandi ko
gerðu helgispjöll í kirkju hjá
um, og hótaði hann að setja I
út af sakramentinu, ef þær 'líl
ekki þessum ósóma. Konurnar lir' .
hræddar, og presturinn aleib
hann liefði talað um fyrir
Dag nokkurn eftir guðsþjónustu P
hann sykur, sem honum var 1101 , ■
af konu nokkurri. Daginn eft>r
hann úr eitrun. Svo er sagt að S1
dó
ða11
hafi konur getað brutt sykur óát®
meðan á prédikun stendur 1 s
þessari.
Það er enginn niunur á því, h" r
sykur er sætur, hvort seni ^
er framleiddur úr sykurreyr, r°
eða korni. Þegar sykurinn liefur ^
ið hreinsaður eru efnasambönd ll
nákva’inlega þau sömu.
-o-
Fram á 15. öld var sykur í,<^(1iII,
notaður sem lyf. En eftir þvl j
verzlunin við Austurlönd jókst,
stóf
sykur algengur meðal hirða og
inennu. Verðið var svo hátt, o® e^f
göngu þeir ríkustu gátu keypt s-
Það er ekki fyrr en löngu se’ .
sem hann er viðurkennd naiiðs}1