Heimilisblaðið - 01.07.1964, Blaðsíða 19

Klippt með
skærum
Staðreynd er það, að ekkert verður að
®ngu, 0g gprettur upp af alls engu.
yert hverfur þá hljóðið, þegar við heyr-
0lnekki lengur ? Það umbreytist í hita.
ljóðið, sem stafar af loftsveiflum, endur-
^stast t. d. milli stofuveggja mörghundr-
00 sinnum og missir jafnframt eitthvað af
? yi’kleika sínum í þessum þveitingi, þann-
'g að veggir, gólf, loft og aðrir hlutir verða
yi ir auknum hita. Ef þessu væri ekki
Þannig varið, myndi tónninn aldrei deyja
y’ en halda áfram að hljóma um alla ei-
1 ð ! Ekki er samt hægt að tala svo mikið,
a hitareikningurinn verði óþarfur — því
a hljóðið veldur harla litlum breytingum
a nitastiginu innanveggja.
Ýrnsir kannast við orðtækið Peningar
y ekki, en fáir vita hvernig það er til-
onruð. En sagan um það er þannig, að hinn
^nverski keisari Vespasían (9—79 eftir
1 ists burð) hafi m. a. fyrirskipað opin-
a®ran skatt af öllum þeim, sem afnot höfðu
náðhúsum hins opinbera. Títus sonur
ans kunni ekki við þetta, og einhverju
^nni, er þeir rifust út af þessu, hampaði
esPasían peningaklump framan í son
nnn og spurði hann, hvort hann fyndi
7 } af þeim. Svarið var nei, og þá mælti
^nsarinn: ,,Nei, þarna sérðu — og samt
n þessir peningar upprunnir úr \asa
eirra, sem nota náðhús ríkisins!“
er erkióvinur slöngunnar. Ef
er hafður í sterku sólskini í
^ ----, drepst hann. Slöngur geta
nilega ekki svitnað, og þess vegna geta
j,331 heldur ekki temprað útgufunina í sam-
1111 við þann hita, sem þær eru í.
^ornu &risku og rómversku „heims-
1 yoi’u harla lítil umfangs, mæld á
«tiku okkar nútímamanna. Alexander
kíl' 1 ^0®1 ytir „aðeins“ 5 milljónum fer-
onietra, ríki hins persneska konungs
^kEWlLlSBLAÐIÐ
Sólarljósið
^kröltormur
Kyrosar var nokkru stærra, og heimsríki
Markúsar Árelíusar náði yfir 5,5 milljónir
ferkílómetra. Af þeim hluta yfirborðs jarð-
ar, sem þá var þekktur, voru þetta að til-
tölu fjórðungur, þriðjungur og sjöundi-
partur jarðarinnar. Bandaríki Norður-Am-
eríku, Ráðstjórnarríkin og Brezka sam-
veldið eru á okkar dögum allmiklu stærri
ríki. En metið var þó slegið, þegar á mið-
öldum. Karl fimmti (742—914) sameinaði
Evrópu í eitt ríki, sem var nærfellt 13
milljónir ferkílómetra að flatarmáli og
miklu stærra en Bandaríkin (sem eru 7,8
milljónir ferkm.). Og Mongólahöfðinginn
Djengis Kahn (1162—1227) lagði undir
sig 17 milljónir ferkílómetra og ríkti með
einstakri harðstjórn.
f Burma fyrirfinnast aðeins hús einnar
hæðar, sökum þess að trúarbrögð fólksins
banna það, að einn maður gangi yfir ann-
ars höfuð.
Það er ekki út í bláinn sagt, að árnar
flytji fjöll. Á ári hverju flytur Mississippi-
fljót út í Mexíkóflóa álíka mikið magn af
jarðvegi og kol og grjót er numið úr jörðu
í öllu Vestur-Þýzkalandi, eða 112.832.000
tonn. Til samanburðar má nefna, að árlega
losar Níl um 17 milljónir tonna af frjó-
sömum jarðvegi á leið sinni til sjávar.
Bílvél, sem notar átta lítra af benzíni á
klukkustund, verður að soga að sér 67.704
lítra lofts á sama tíma, til þess að geta
brennt þessu benzíni.
Hvert er meðalhitastig hlutanna úti í
himingeimnum? Flestir myndu gizka á
200 gráður á Celcius eða ennþá meiri
kulda. En rétta svarið er: Margra milljón
gráða hiti. f sólkerfi okkar eru 99.8 hundr-
aðshlutar alls efnis saman komnir í sjálfri
sólinni, en í öllum reikistjörnunum til sam-
ans aðeins 0.13 hundraðshlutar. Sama máli
gegnir um önnur sólkerfi — og sumir
stjarnfræðingar halda því jafnvel fram,
að meðalhitastig alheimsins alls sé þrisvar
sinnum hærra.
151