Iðunn : nýr flokkur - 01.04.1919, Síða 62

304
Agúst H. Bjarnason:
[ÍÐUNN
En hinni spurningunni er erfiðara að svara, hvernig'
það sé til orðið og í þvi er öll lifsgátan fólgin.
Það er þaulreyndum efnafræðingum einum ætlandi
að ráða fram úr þessari örðugu gátu og þeir virðast
vera á góðum vegi með það. En þó munu þeir fá
sig fullreynda á henni, áður en þeir hafa ráðið hana
að fullu.
Það er nú þegar ýmislegt sem bendir á, að það
muni vera hitinn sem markar efnaþróuninni braut,
alt frá öreindunum og upp að hinum flóknustu líf-
efnasamböndum. í frumhvelinu, sem er foreldri sólar
og allra fylgihnatta hennar, var hitinn afskaplegur,
enda koma þar að eins öreindirnar og frumeindir
hinna léttustu frumefna fyrst í Ijós. Og meðan alt er
hvítglóandi eins og í eimhvolfl sólar, koma frum-
efnin ein í Jjós og þá oft að eins í líki hinna svo-
nefndu for-efna fproto-elementsj. Þegar hitinn minkar
fara tvíþætt ólífræn efnasambönd að myndast. Og
við enn lægri hitastig fara sölt og önnur efnasam-
bönd að myndast. En úr því verða efnasamböndin
æ flóknari, eflir því sem hitinn minkar, og mynda
þá ekki einungis frumeindirnar ýmsar sameindir
(molekulj, heldur fara og sameindirnar aftur að mynda
stærri sameinda-heildir, svonefndar fjöleindir (samsett
molekulj, er haga sér líkt og einfaldar sameindir.
Þessar fjöleindir geta verið af tvennskonar tagi, ann-
aðhvort ólifræn steinefni og taka þá venjulegast á
sig einhvers konar krystallsmynd (crystaloidaj, eða
þá lífræn slimefni og eru þá oft hveljukend eða lím-
kend (colloidaj. Þessar lífrænu fjöleindir gela nú orðið
svo samsettar, eins og sýnt hefir verið (Iðunn, II. ár,
bls. 58 o. s.), að þær hafi mörg hundruð frumeindir
í hverri sameind og þær myndast ekki fyr en hitinn
er kominn á tiltölulega lágt stig, þetta um og undir
40° C., en þessar fjöleindir verða einmitt að undir-
stöðu lífs og meðvitundar.