Iðunn : nýr flokkur - 01.04.1926, Page 44

122
Þorliell Jóhannesson:
ÍDUNN
höfundurinn. Var það ætlun manna, að hún væri eftir
einhvern hinna eldri og meiri snillinga Norðmanna, og
oignuðu margir hana sjálfum Arna Garborg. Hitt grun-
aði fæsta, að hún væri verk manns, sem alment var
talið að hefði fyrir löngu yfirstígið sjálfan sig með óvin-
sælli hvefsni, flakki og óreglu — og ekki væri neins
af að vænta framar, er nokkurs væri vert. — Árið 1890
kom Hungur út í bókarformi með nafni höfundar —
aukin útgáfa og endurbætt, og hlaut þegar fulla viður-
kenningu. Má segja, að öll höfundarmörk Hamsuns komi
þar ljóslega fram —: einkennilegur, auðugur stíll, frum-
legur skoðunarháttur — nýstárlegar mannlýsingar —.
Einstök og óvenjuglæsileg byrjun á ritferli, sem í heild
sinni hefir verið jafn einstakur og glæsilegur.
III.
Snillingurinn Georg Brandes segir á einum stað í ritum
sínum, að hann sé vanur að leggja fyrir sjálfan sig svo-
elda spurningu, er hann hafi lokið að lesa bók eftir nýjan
höfund —: Hvar er nú hans nýjaland — Ameríka! Ný
viðhorf, nýjar manneinkunnir — íypur —: Það er gjöf
snillingsins — genísins: skáldanna, afmarkaðasta og fá-
liðasta flokks í heimi. Skáldfrægð Hamsuns hófst beint
af því, að hann leiddi nýjan mann, nýja »typu« inn á
sjónarsvið skáldmentanna. Og þessi maður verður svo
að nokkru eða öllu leyti hetja í flestum sögum hans
síðan — undir ýmsum nöfnum og í margvíslegum aðstæð-
um lífsins. En þó undarlegt megi virðast, þá kemur
snild skáldsins og djúpi frumleikur einmitt fram í þess-
ari endurtekningu —: Skapeinkunnirnar eru þær sömu
og atburðirnir samkynja. Og þó er söguhetjan stöðugt jafn-
ný og skemtilega hugðnæm: Skáldið, sem berst ómáttugri
baráttu við sult og allsleysi í sögunni Hungur. Liðs-