Kirkjuritið - 01.05.1957, Blaðsíða 46

236
KIRKJUBITIÐ
Vídalíns og Biblíunnar á móðurmálinu. Á þessum eymdar árum var
íslenzk þjóð glóandi jám á steðja Drottins, og þá var íslands saga rituð
hjartablóði fyrir okkur.
Þess vegna varð mér sú stundin stærst, er við sungum í Skálholti
„Te deum“ íslands: „Víst ertu Jesús kóngur klár“ eftir Hallgrím Pét-
ursson. Mér verður að fyrirgefast, að hugsanir mínar hurfu þá til kirkju-
garðsins við tjömina í Haderslev í Slésvík, þar sem sálmaskáldið Bror-
son átti heima. Þar liggur á leiði föður míns, dr. Ame Möllers, íslenzkur
steinn, og á hann letrað 1. vers þessa sálms. Réttum tveimur dögum
fyrir för hans til íslands hafði ég lesið dagbók hans frá íslandsförinni
1910. Þar skrifaði hann eftir langa dvöl í Reykjavík: „Loksins, loksins
skal halda til ættarstöðvanna: Skálholts, Stóra Ármúla, Kiðjabergs og
Bræðratungu."
Vers Hallgríms á steininum og Slésvík Brorsons eiga vel saman. Hönd
Drottins hafði lagt svo þungt á þessa menn báða, og þeir voru slegnir
svo djúpum sárum, að ekkert gat læknað þá annað en orð krossins, sem
Hallgrímur þráði mest að syngja inn í þjóðarsál íslendinga. Brorson
vissi betur, að „mæðutíðir, harmahríðir, hamiahríðir ei sífellt þjá. Og
„eftir hvern vetur viðrar æ betur, viðrar æ betur, því treysta má.“
Og enn er annað sameiginlegt með þessum tveimur hamikvælamönn-
um. Það átti að vera „móðurmálið, sem krossins orð þitt útbreiði,“ eins
og Hallgrímur bað. Brorson var prestur í bænum Tönder, þar sem
kirkjumálið var þýzka, en talmálið danska. Auðvitað kunni hann þýzku
ágætlega. Alúðaninur hans, sóknarpresturinn í Tönder, var nafnkent,
þýzkt sálmaskáld. Einmitt hér, þar sem allt fyrirfólkið mælti á þýzka
tungu, orti Brorson fyrstu dönsku sálmana, til þess, að fátæki söfnuður-
inn hans gæti eignazt danskan jólasálm: „Hin fegursta rósin er fundin.“
Og það, sem er allra furðulegast: Það finnast alls ekki eftir hann hend-
ingar á þýzku. Ef til vill heldur hann þannig fram fmmburðarrétti móð-
urmálsins að einhverju leyti af því, að Árni Magnússon var kennari hans
við Kaupmannahafnarháskóla. íslenzkur sálmafræðingur hefir sagt mér,
að hann hafi kallað sig Brorsen áður en hann kom í Háskólann, en
Brorson, er hann fór þaðan. Má vera til heiðurs íslenzka kennaranum
sínum? Með því hefir hann að minnsta kosti lagt áherzlu á það, að
norrænan á fmmburðarréttinn, einnig í Danmörku. Orð krossins og
móðurmálið urðu ekki aðgreind. Lækning á sárunum djúpu var engin
til önnur en krossins orð. Um það voru þeir sammála Adolf Brorson í
Slésvík og Hallgrímur Pétursson á íslandi. Ef við dönsk „barnaböm"
íslands, finnum ekki framar þennan tón óma í hjörtum íslenzku þjóðar-