Kirkjuritið - 01.01.1967, Page 16

SigríSur Björnsdóttir:
Gömlu prestssetrin
Erindi flutt á fundi í Prestakvennafélagi íslands aS
Laugarvatni 22. júní 1966.
I j)essu stutta erindi mínu, sem liér fer á eftir, vil ég leitast við
aff lýsa prestssetrum um o{í eftir aldamótin en Jiar sem tíminn
er takmarkaffur mun é" verffa að fara fljótt yfir sögu.
Þær hreytingar, sem orffiff liafa hér á landi síðan um ahla-
mót eru svo miklar, aff varla er unnt að gera sér fullkomna
grein fyrir jieini, nema fyrir j)á, sem sjálfir hafa upplifaff j)ær
í raun og sannleika.
Hvergi munu þó ])essar breytingar liafa orffiff meiri en í
sveitum landsins. Þar sem áffur voru mannmörg heimili standa
nú næstum tómir bæir. Nú eru aftur stór landssvæði grædd
upp, ])ar sem áffur var tún, aðeins út frá bænum. Nú standa
búvélar og bílar heima viff húsin, þar sem áður gat aff líta
skóflur, orf og hrífur, sem reist voru upp viff húsveggina.
Enginn vafi leikur á því, aff liér liefur veriff unninn stórsigur
— nýtt landnám.
Um aldamótin var liægt að tala um þrjár tegundir ábýlis-
jarffa: Höfuffbóiin, jarffir sjálfseignarbænda, og svo kotin.
Afkoma fólks fór })á auffvitað eftir j)ví hvernig bújarffirnar
voru, góffar effa rýrar, hægar eða fólksfrekar. En baráttan
fyrir lífinu var oftast hörff, og allir urffu að vinna, oft langan
vinnudag, jafnt stórbóndinn sem kotbóndinn. Tíðarfar gat
brugffist j)á eins og nú og ])á voru engir styrkir eða hjálp frá
])ví opinbera, en skattar bafa sennilega verið litlir, í j)á daga
Þaff má meff sanni segja, aff |>á bafi bver orffiff aff treysta á
sjálfan sig.
Ég jield ég megi fullyrða aff prestssetrin voru oftast í tölu