Kirkjuritið - 01.12.1968, Blaðsíða 47

Bækur
Þórarinn Þórarinsson,
íyrrverandi skólastjóri:
Á LÝÐHÁSKÓLI ERINDI
TIL ÍSLANDS?
Setberg prentaSi 1968.
Vel er til þessa ritlings vandað,
bæði hvad' saniningu og úlgáfu
snertir. Höfundurinn er málsnjall,
skýrorður og rökfimur, fróður um
málið seiu hann ber fyrir brjósti
og áhugasamur um að konta því
fram.
Þórarinn gerir grein fyrir upptök-
um dönsku lýðháskólanna, sein
Grundvig var faðir að, rekur stutt-
lega þróun þeirra og útbreiðslu á
Norðurlöndum. Megináherzlan er
þó lögð á tilgang þessara skóla, að-
ferðir þeirra til að ná settu marki,
þörf þeirra og áhrif. Ljóslega rakið
hvers vegna og til hvers þeir eru
utan við hið almenna skólakerfi.
Miðar allt í þá áttina að gera spurn-
inguna brennandi, hvort ekki sé
nauðsyn þess að liér rísi lýðhá-
skóli í Skálholti, og skortir ekki að
færð séu ntörg og þungvæg rök
fyrir jákvæðu svari.
Hér fer á eftir svar Knud Hansen,
skólastjóra í Askov við þeirri spurn-
ingu, livers vegna fólk streymi í
þessa „réttindalausu“ skóla, sem að
vísu veita margs konar fræðslu, en
tryggja mönnum engar opinberar
stöður:
„Ástæðan kann að vera sú sama,
sem Churchill getur um í ævisögu
sinni. Hann segir svo frá að þegar
liann var ungur liðsforingi austur í
Indlandi hafi liann allt í einu fund-
ið til þarfarinnar að læra eittlivað.
Churchill rámaði í að hann hefði,
sköinmu áður en hann fór frá Eng-
landi, heyrt einn kunningja sinn
halda því fram, að guðspjöllin
flyltu háleitustu siðakenningarnar.
Þegar Churchill fór svo að liugleiða
þessa kenningu kunningja síns
þarna i einverunni, segir hann að
vaknað hafi ineð sér ýmsar spurn-
ingar: Hvað er siðfræði? Hvað eru
guðspjöllin? I framhaldi af þessum
spurningum enn aðrar: Hver er til-
gangur alls? Hvað er lífið? Ilvað
er dauðinn? Hver var Jesús Krist-
ur? Hver var Sókrates? Og livað
um öll önuur mikilmenni sögunn-
ar? Hvað olli því að heiinsveldin
risu, hnigu og þurrkuðust út? Hvað
veldur þessari ofurást á lífinu, og
það sem enn furðulegra er: Hvað
veldur því að þessu ástfólgna lífi
er stundum fórnað af fúsum vilja?
Með allar þessar spurningar hrenn-
andi á tungunni og ntargar fleiri,
skrifaði Churcliill vinum sínuin
heim í Englandi og bað að sér yrðu
sendar bækur, margar bækur, bæk-
ur unt trúfræði, heimspeki og sið-
fræði, en þó fyrst og freinst bækur
um sögu. Churchill fékk bækurnar
og las þær svikalaust. Á þennan
liátt, má með nokkrum sanni segja
að Churchill hafi haldið lýðháskóla
fyrir sjálfan sig þarna í Indlands-
einverunni."
Skólastjórinn segir ennfremur á
þó leið að þetta dænii sýni glöggt