Nýjar kvöldvökur - 01.10.1930, Síða 9

GUÐINN, SEM DEYR
151
Þannig hugsa eg stundum nú orðið —
•svona hugsum við, þegar við erum orðn-
ir gamlir karlarnir og höfum altaf verið
að bíða og bíða... o-já, í þúsund ár höfum
við gömlu karlarnir — já allir — kynslóð
eftir kynslóð, vonað, vænt og biðið eftir
■ vorinu.
Og á morgun erum við aftur á okkar
venjulegu vetrarleiðum — á leið til
þeirra, sem bíða okkar heima.
Hann þagnaði snögglega eins og grip-
inn af ekka, bylti sér á hliðina og dró
.hattinn niður fyrir augun.
Eggert var sofnaður og hraut hátt.
Þorlákur var hálfpartinn gegn vilja
■ sínum orðinn mjög alvarlegur og hugs-
andi. Það hafði verið margt það í ræðu
Guðmanns gamla, sem hann var mótfall-
inn og langaði til að mótmæla — gefa sig
í stælu við karlinn, en hann kom sér ekki
að því að grípa fram í fyrir honum. Með-
fram vegna þess, að hann var öldungis
- hissa. Guðmann var vanur að vera allra
manna þöglastur og var alment álitinn
mjög dulur í skapi.
Honum datt nú í hug, að hann frá barn-
æsku hafði heyrt Guðmanni eignaðar
margar af lausavísum þeim, er menn
höfðu yfir og kváðu heima í sveitinni.
Stundum var hann meira að segja nefnd-
ur Guðmann Skáldi!
Ennfremur datt honum í hug, að Guð-
mann hefði aldrei verið það sem menn
nefndu »lánsmaður« — hann hafði alla
æfi verið fátæklingur, ómagamaður, ávalt
féþurfi, og að það var þessvegna, að hann
oft hafði tekist á hendur að fara í hinar
orfiðustu sendiferðir fyrir sveitunga sína,
þess vegna var hann einnig með í þessari
ferð. — Nei, lífskjör »skáldsins« höfðu
sízt verið glæsileg. ósjálfrátt fór Þorlák-
ur að hafa yfir gamla bögu í huganum:
»Oft eru skáldin auðnusljó
af því fara sögur,
gaman er að geta þó
gert ferskeyttar bögur«:
Hvað var nú orðið af börnunum hans
Guðmanns gamla? Jú, nú mundi hann
eftir, að drengirnir hans fjórir voru allir
farnir til Ameríku, hver eftir annan, þeg-
ar þeir voru uppkomnir, sá fimti og
yngsti druknaði í fyrra á skútu, sem fórst
fyrir sunnan —• og svo átti hann eina
dóttur, hún var víst tæpast uppkomin
ennþá. Konuna hafði hann mist fyrir
nokkrum árum. Guðmann gamli lifði víst
að mestu leyti í fullkominni einveru, þeg-
ar hann var heima. Og það var sjálfsagt
einveran, sem gaf honum allar þessar
hugsanir. Hann var auðvitað einrænn og
sérvitur karlinn, og hann þagði að öllum
jafnaði, nema þetta einstöku sinnum,
þegar honum hlýnaði ofboðlítið um
hjartaræturnar yfir flöskunni.
Þorlákur fann til einhverrar óskiljan-
legrar hlýju til gamla mannsins við hlið
sér. Og þó þekti hann mjög lítið til hans.
Auðvitað mundi hann eftir honum, síðan
í barnæsku. En aldursmunur var mikill
og nákominn kunnungsskapur hafði al-
drei verið á milli þeirra. En nú fékk hann
ákafa löngun til að ræða meira við hann,
fá hann til að halda áfram með hina und-
arlegu, hálfóskiljanlegu ræðu, eða heyra
hann tala um sjálfan sig og hagi sína —.
Guðmann var skáld, eða að minsta kosti
— hann hafði verið það —.
— Guðmann! kallaði hann í hálfum
hljóðum.
Sá gamli sneri sér við en gengdi ekki.
— Guðmann, eg veit að þú er vakandi.
Viltu ekki segja mér eitt Guðmann — er
það satt, sem eg hefi heyrt fólk segja, að
þú sért alveg hættur að yrkja vísur?
— ó-já, satt er nú það, svaraði Guð-
mann í hálfum hljóðum, það er alveg rétt
hermt Þorlákur minn.
— Hvers vegna hættir þú Guðmana
minn ?