Ný dagsbrún - 01.01.1904, Page 67

NORDUR OG NIðU-R.
6i
k.xrleikanum, bróður&stinni, mann&stinni, sj&lfsafneitun-
inni. IJær innibinda allar hinar elskulegustu tilfinningar
mannlegs hjarta, allt hið lrftlcita og fagra, heilaga og
sanna. Það eru þær, sem Iyft hafa mannkyninu frá hinu
dýrslega stigi, þegar menn gengu um f frumskógum jarð-
arinnar míillausir, naktir, villtir og grimmir scm óarga dýr.
Það eru þær sem hafa lyft mannkyninu og kennt þvf að
elska maka og bíirn og vini og frændur. Það eru þær,
sem hafa kcnnt mönnum vægð og miskunnsemi við óvini
sína, að lfkna og fyrirgefa. Það eru þær, sem hafa vakið
og dafnast hj& hinum villtu og hálfvilltu mönnum, þangað
til þ;er fóru að breiðasig fityfir familíuna, yfir ættbálkinn',
yfir þjóðina, yfir mannkynið. Þær kviknuðu fyrst þegar
hinn fyrsti maður og hin fyrsta kona litu hvort annað ást-
araugum. Þá voru þær ekki fullkomnari en svo, að þau
elskuðu hvort annað, en hræddust og híituðu allan heim-
inn f kring um sig.
Jeg vil ckkert fara út f það, hvort þcssar hugmyndir
eru meðskapaðar manninum cða ckki. Það citt cr víst,
að þær hafa þroskast, þær cru breytingum undirorpnar,
það má hafa áhrif á þær til hins góða og til hins illa, það
má laga þær, móta þær, steypa þær ; það má aflaga þær,
afskræma þær, spilla þeim. Þær voru aðrar fyrri á tfm-
um en þær eru nú. Þær voru aðrarhjá mannkyninu þeg-
ar það var siður að blóta öllum hcrteknum míintlum. Þær
voru aðrar hjá Gyðingum, þegar guð drottinn talaði fyrir
munn Samúels til Sáls konungs og sagði: ,,drep þú svo
mann sem konu, barn sem brjóstmylking, uxa scm sauð,
úlfalda sem asna";—aðrar, þegar Lot ætlaði að fá skrílnum
dœtur sfnar í hcndur til að misþyrma þcim, cn frelsa tvo
cngla drottins; — aðrar þegar guð bauð Gyðingum að fá
að láni hjá Egyftum silfurker, gullker og klæði, og skila
þvf aldrei aftur. Þær voru aðrar á dfigum rannsóknar-