Nýjar kvöldvökur - 01.04.1951, Blaðsíða 10

46
ENDURMINNINGAR KRISTJÁNS S. SIGURÐSSONAR
N. Kv.
hvatningar hjá Einari Ásmundssyni í Nesi.
Enda fékk Einar fyrstu vélina. Aðra vél
keypti Sigurjón á Laxamýri. Ekki er mér
kunnugt um, hverjir aðrir liafi fengið vélar
hjá Magnúsi, en samt held ég, að liann
liafi selt fleiri. Kambavélinni varð honum
aldrei neitt úr, og skrána gat hann ekki
selt.
Það var svo með Magnús sem með flesta
hugvitsmenn og grúskara, að hann var fá-
tækur alla ævi og önnum lilaðinn. Hann
mátti ekki við því að eyða sínum dýrmæta
tíma í tilraunir, hann varð að láta heimilis-
annirnar sitja fyrir.
Þegar Magnús fór til Reykjavíkur 1907,
var erindi lians aðallega það að reyna að
fá styrk lijá alþingi til þess að geta smíðað
áhöld þau, sem hann þá hafði fundið upp,
en hafði ekki bolmagn til að framkvæma
af eigin rammleik.
Magnús sagði mér þá, að hann væri bú-
inn að finna upp svo margar vélar og áhöld,
að það mundi nægilegt fimm ára verk fyrir
tvo til þrjá smiði. Allt væri þetta jarðvrkju-
vélar og áhöld, og þar á meðal skurðgrafa.
Allt þetta hefði hann þaulhugsað svo, að
enginn vafi léki á, að þetta væru stórvirk
áhöld og gagnleg. Og þá bað Magnús mig
þess að vera hjá sér og smíða með sér vélar
þessar, ef hann fengi styrkinn hjá alþingi.
En alþingi synjaði honum um styrkinn.
Sárt þótti mér að sjá Magnús, þegar hann
kom lieim til mín og sagði mér, að þingið
hefði synjað styrkbeiðni sinni. Var hann
þá svo sorgmæddur, að ég býst tæplega við
að tekið hefði meira á hann, þótt hann
hefði misst báðar dætur sínar, sem honum
þótti þó mjög vænt um.
Síðan fór Magnús heim aftur. Lifði hann
aðeins fá ár eftir þetta, og fóru í gröfina
með honum allar uppfindingar hans. Og
það frétti ég, að eftir þessa suðurför sína
liefði hann aldrei lifað glaðan dag.
Þá er lokið þessu innskoti í endurminn-
ingar mínar, og verður nú haldið áfram
þar, sem áður var frá horfið.
Eg ætla ekki að orðlengja frekar um veru
mína á Halldórsstöðum. Gerðist þar fátt,
sem í frásögur sé færandi. í fyrstu var ég
ráðinn þar aðeins til eins árs, en einhvern
veginn atvikaðist það þó svo, að ég var þar
í tvö ár. Þegar ég var ráðinn þangað í upp-
hafi, var ekkert samið um kaup, enda fékk
ég ekkert kaup þessi tvö ár annað en það,
sem ég nauðsynlega þurfti af fötum. Var
það þó af skornum skammti, og rétt svo að
heita mátti, að ég hefði til skiptanna. Og
við húsmóðurina líkaði mér illa. En eins
og þegar er tekið fram, þótti mér vænt um
Magnús og tók nærri mér að skilja við hann.
Réð hann engu um viðurgerning á heimil-
inu. Þar var Guðrún einráð í öllu. Enda
tolldi engin manneskja þar til lengdar.
Nú var ég orðinn 19 ára og langaði mig
til að læra eitthvað. Mér var það mikið
áhyggjuefni, hvað ég var fákunnandi. Svo
átti auðvitað að heita, að ég væri læs og
skrifandi og kynni með naumindum að
reikna einföld dæmi. Á Arnarvatni las ég
töluvert af bókum. Og við lestur þeirra
opnaðist mér nýr og áður óþekktur heim-
ur, sem mig langaði til að kynnast betur,
Á Halldórsstöðum var lítið af bókum, enda
var þar lítill tími til fræðaiðkana. Frístund-
ir voru fáar. Helzt voru það sunnudagarnir,
og þá notaði ég mest til smíða. Magnús átti
dágóð verkfæri, bæði á tré og járn. Mest
var ég þá í smiðju. Nú komst sá orðrómur
á um dalinn, að ég væri talsvert lagtækur,
og bárust mér því margir hlutir til aðgerð-
ar, svo sem katlar og könnur úr blikki og
þess háttar. Lóðaði ég fyrir göt á þess hátt-
ar blikkdóti, smíðaði hestajárn, hestskó-
nagla og fleira. Stundum fékk ég aura fyrir
þetta.
Ég fór allar kaupstaðarferðir fyrir Magn-
ús. Einu sinni var ég á næsta bæ beðinn
fyrir emaleraða kaffikönnu til Eggerts í