Nýjar kvöldvökur - 01.10.1951, Blaðsíða 8

122
ÞÁTTUR UM LILJU GOTTSKÁLKSDÓTTUR
N. Kv.
að lijónin Björn Guðmundsson, Björnsson-
ar, Guðmundssonar Skagakóngs, og Sigríð-
ur Pétursdóttir £rá Reykjum í Tungusveit.
Með þeim hjónum kom vinnustúlka, er
Guðrún hét Jónsdóttir, myndarstúlka í hví-
vetna. Dró fljótlega saman með þeim Jóni
og Guðrúnu, og varð hún fylgikona hans.
Næsta vor fóru þau að Efra-Nesi, sem er
næsti bær við Malland, en utar á Skaganum.
Þá bjó í Neðra-Nesi Sigurður Guðmunds-
son frá Áshildarholti í Skagafirði. Ingibjörg
hét kona hans, Sveinsdóttir frá Efra-Nesi.
Þau hjón áttu þá 4 börn í órnegð. Einhvern
jóladag bar það til, að Ingibjörg kom með
börn sín öll að Efra-Nesi, en snertispölur er
á rnilli bæjanna. Þegar sást til ferða Ingi-
bjargar, varð Jóni Gottskálkssyni að orði:
Fylking stóra fekk ég séð
framan róla bæinn:
Kusa fjóra kálfa með
kom á jóladaginn.
Var ekki trútt um, að sumum þætti þetta
ónotalega og ómaklega mælt. Þótt vísan sé
ekki illa gerð, mun lnin lýsa vel kveðskap
Jóns og innræti, Jrví að jafnan var hann nap-
uryrtur og kerskinn, ei: hann sá sér leik á
borði, og voru margar vísur hans í Jressunr
anda. Var hann Lilju systur sinni öllu geð-
ríkari í kveðskap.
Einhverju sinni kom Jón á bæ, Jrar sem
fátækt. var mikil. Var honum veittur beini,
er var kaffi og ein lumrna eftir því sem Jóni
sagðist frá á eftir. Um góðgerðirnar kvað
Jón:
Mundi ég kunna kaffi fá
hvolft í munn að vana;
hjá þeim brunni líka lá
lumma þunn einmana.
Jón var misjafnlega séður af nágrönnum
sínum, og höfðu margir liorn í síðu hans.
Varð hann þessa oft var og galt þá jafnan illt
með illu. Svo að einhverju sinni, er hann
heyrði illmælgi um sig, kvað hann:
Mýslur liggja hér ég hygg,
hafa ótryggan muna;
ólmar tyggja eins og bygg
á mér hrygglengjuna.
Þorsteinn hét maður, Jóhannsson frá Sel-
landi, fór til Vesturheims, hagorður vel, en
níðskældinn. Hann kvað um Skagamenn,
utan Ketubjarga:
Dyggðum f'arga dáðlausir,
drýgja hór og stela;
eru kargir, ágjarnir,
Utanbjarga-verarnir.1)
Jón Gottskálksson taldi sig sjálfkjörinn
til að rétta lilut þeirra Utanbjarga-manna,
Jrar sem hann var einn Jseirra, og kvað:
Mynda hvefsinn myrðir fer,
mannorðs sannur þjófur;
húsgangs lefsu hokinn grér,
hjarta refs í skrokknum ber.
Jón Gottskálksson var fjölþreyfinn til
kvenna, og fékk ekki Guðrún nægt honum,
er stundir liðu fram. Átti hann son, er Jó-
hannes hét, með Sólveigu nokkurri, er var
eins konar ráðskona hans. Jóhannes drukkn-
aði ungur, með Bjarna Jónssyni Bjarnarson-
ar frá Sjávarborg. Jóhannes átti þá heimili
lijá Jóhannesi Ólafssyni, sýslumanni í
Hegranesþingi, efnismaður talinn og vel
látinn. Skömmu fyrir slysið dreymdi hann,
að maður kæmi til lians og kvæði þessa vísu:
Frelsarans er fögur mynd,
farðu hans að ráðum.
Daglega ei drýgðu synd,
dauðinn kemur bráðum.
Jón Gotskálksson var ekki við eina fjöl
1) Þorsteinn Jóhannsson átti heima á Hvalnesi
á Skaga. Símon Dalaskáld kom Jtar eitt sinn, er
Þorsteinn var ekki heirna. Þegar hann kom, mælti
Símon:
Utan at Skaga skakkur hragasmiður,
Þorsteinn kominn úti er.
Ekki vominn hræðumst vér.