Sjómannadagsblaðið - 04.06.1961, Qupperneq 40

AKRANES: „Því aðeins er hægt að halda þessu öllu uppi, að enn fáist Akurnesingar til þess að fara til fiskiveiða, hvort heldur er á
„kútter Haraldi“ eða öðrum fögrum farskosti."
Brot úr sögu Akranessbæjar
Fyrir 1864 hafði oft verið farið
fram á að fá löggildingu til verzlun-
a(r á Akranesi, en Alþingi alltaf
neitað.
Akranesi, Borgarfjarðarsýslu og
Mýrarsýslu, vestur að Hítará, bar
fyrst að sækja verzlun sína í Hólm-
inn (Reykjavík). Þó var nokkurn
tíma um 1660 leyft að sigla á Krossa-
vík, en það stóð mjög skamman tíma.
Fram eftir öllu var verzlunin því
sótt frá Akranesi til Reykjavíkur.
Var það að vonum erfitt mjög og
hættusamt á opnum skipum, enda
hlutust þar af mannskaðar miklir
og skipatjón. Það var lagt af stað
í tvísýnu veðri, og oft skall á slæmt
veður, jafnvel þó að útlit væri sæmi-
legt. Stundum var líka treyst á
fremsta hlunn, eins og gerist og geng
ur, stundum haldið lengur áfram en
vera skyldi, og stundum farið af stað
án þess að nokkur fyrirsjón væri.
Ósjaldan hefur ofhleðslu verið um
að kenna, sérstaklega meðan salt
var sótt. Þegar um það var að ræða,
keypti hver fyrir sig og vildi koma
sem mestu með, fyrst ferðin var
gerð á annað borð, en allir vita, að
salt er slæmur flutningur, ef það
vöknar.
Síðast en ekki sízt kom það því
miður oft fyrir, að menn væru um
of við öl í þessum ferðum, og má
nærri geta, hvort það hafi skapað
öryggi.
Einu sinni voru Mýramenn á suð-
urleið. Þegar þeir koma opinn Hval-
fjörð, sjá þeir, hvar skammt frá
þeim rekur mannlaust skip. Þegar
að var gáð, var þarna einn á ferð
Narfi á Mel, „slompaður”, en hefur
ósköp rólegur lagzt til svefns og
lætur bara reka.
Á árunum 1829—1839, segir Hall-
grímur Jónsson, að verzlunin hafi
verið mjög erfið. Öll við kaupmenn
í Reykjavík. Þá áttu þeir hér salt-
hús, seldu þar salt og keyptu blaut-
an fisk. Einnig seldu þeir brauð, tó-
bak og brennivín. Þessi pakkhús
voru þá einustu timburhúsin á Akra-
nesi.
Milli 1850 og ‘60 fara fastakaup-
menn úr Reykjavík að senda upp á
Krossvík skip með þungavörur og til
að taka þar aftur á móti innlendum
vörum. Árið 1863 fluttu kaupmenn
í fyrsta sinn saltfarm til Akranes.
Sögðu Akurnesingar um þetta, að
þeim hefði verið meiri hagur að
þessu, en þó að þeir hefðu fengið
saltið gefins í Reykjavík og orðið
að sækja það þangað. Það var því
ekki furða þó að þeir vildu fá lög-
giltan verzlunarstað á Akranesi, fá
allar vörur beint þangað og losna við
hina hvimleiðu flutninga til og frá
Reykjavík.
Árið 1863, 13. júní, er haldinn
„frjáls” fundur í Höfn í Melasveit,
og er þar samið bænarskjal til Al-
24 SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ