Sjómannadagsblaðið - 04.06.1961, Page 51

er Dumbshaf elzta nafn á hafinu
milli Noregs og Grænlands norðan
íslands. í Bárðarsögu Snæfellsáss
segir svo: „Dumbur hefir konungr
heitit. Hann réð fyrir hafsbotnum
þeim, er ganga norðr um Helluland
ok nú er kallat Dumbshaf ok kennt
er við Dumb konung. Hann var kom-
inn af risakyni í föðurætt sína, ok
er þat vænna fólk ok stærra en aðr-
ir menn, en móðir hans var komin
af tröllaættum, ok brá því Dumbi
í hváratveggja ætt sína” . . . Dumbur
konungur, sem samkvæmt þessu
hefur verið hálfgoðsöguleg persóna,
var faðir Bárðar Snæfellsáss. I
Landnámu er einnig getið um
Dumbshaf, þar sem skýrt er frá land-
námi Helga magra, og er þá sýni-
lega átt við hafið norðan Islands.
Nafnið kemur og fyrir í Þorskfirð-
ingasögu.
Hafsvæðið milli Islands og Noregs
var aftur á móti nefnt Islandshaf, og
sú nafngift efalaust til orðin eftir
þeirri almennu reglu, að höfin drógu
nafn af því landi, sem siglt var til.
ísland var numið frá Noregi og var
því hafið milli landanna nefnt Is-
landshaf. A sama hátt nefndist haf-
ið milli Islands og Grænlands Græn-
landshaf, af því að Grænland var
byggt frá Islandi. En af fornsögun-
um má sjá, að nafnið Islandshaf var
jafnt notað, hvort sem siglt var frá
Noregi til Islands eða Islandi til Nor-
egs.
A sjókortum frá miðöldum gætir
nokkurs ruglings í nafngiftum norð-
urhafa. Þannig koma fyrir nöfnin
Mare Glaciale (íshaf), Mare Sept-
entrionalis (Norðurhaf), Mare Ger-
manicum (Germanska hafið) eða
jafnvel Mare Danicum (Danska haf-
ið) um hafsvæðið vestan Noregs.
Venjulegast var þó Mare Germanic-
um notað um Norðursjóinn, Mare
Septentrionalis eða Mare Glaciale
(stundum Congelatum) um svæðið
norðan Islands og Oceanus Deacali-
donius (Skozka hafið) um Atlants-
hafið sunnan Islands. A kortum Ro-
berts Dudley frá 1647 koma fyrir
nöfnin Mare di Grönlandia (Græn-
landshaf) um hafið norðvestan ís-
lands, Mare d'íslandia (Islandshaf)
um hafið sunnan Islands og L‘Oce-
ano Settentrionale (Norðurhaf) um
hafið austan Islands.
A íslenzkum sjókortum frá 18. og
19. öld er hafsvæðunum sjaldnast
gefin sérstök nöfn. I vísindaritum
frá þessum öldum eru nöfnin „the
Northem Ocean” (Norðurhaf) eða
„Das nördliche Nordmeer” (hið
norðlæga Norðurhaf) notuð um
svæðið milli Noregs og Islands. En
árið 1878 kom norski prófessorinn
Mohn með tillögu að nýju nafni.
Kvað hann hafið milli Noregs, Fær-
eyja, Islands og Jan Mayen ekki hafa
hlotið neitt sérstakt nafn til þessa.
En um þetta hafsvæði hafi Norð-
menn siglt í nærfellt 1000 ár eða allt
frá því Island var byggt, og nú hafi
vísindalegar rannsóknir verið hafn-
ar á þessu svæði fyrir forgöngu
norsku þjóðarinnar. Því segist Mohn
gera það að tillögu sinni, að það
hljóti nafnið Noregshaf.
Svo virðist sem Mohn hafi ekki
SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ 35