Sjómannadagsblaðið - 03.06.1962, Blaðsíða 38

Hctlendihgurinn
Höfundur:
Commander Wendell Philips.
Dodge F. R. G. S. í tímaritinu
The Compass.
ftjúcfandi
\V5jiyV' \ \
„HvaS verSur til verndar skipi
sem vofuna nálgast um sjá?"
Gríska skáldið Hesíod, sem uppi
var 750 árum f. kr. sagði að jörðin
væri flöt og straumur hafsins rynni
áfram í endalausum hring, sem
umvefði alla hluti.
En eitthvað dularfullt og óþekkt
var þá handan við hafið. Ef til vill
voru það eyjar hinna blessuðu, eða
þá „eyjan helga“. Hann þóttist viss
um að Atlas stæði á rönd jarðar og
héldi uppi himninum með höfði og
óþreytandi höndum.
Árið 613 f. kr. segir Herodót að
framtaksamur egypskur kóngur
Necco að nafni hafi látið skipstjór-
ann Ithobal frá Tyros smíða þrjú
skip við lygnan vog við Rauðahafið.
Þegar smíði skipanna var lokið, voru
þau lestuð með fatnaði, smá vöru,
mjöli, kökum, hungangi, olíum,
þurrkuðum fiski, hrísgrjónum og
saltmeti og að því búnu var látið
úr höfn. Siglt var um Rauðahafið
og út á hið víðáttumikla opna haf.
Ithobal og menn hans fengu mót-
dræg veður og urðu að þola vatns-
skort og margar þær þrengingar, sem
venjulega steðja að sæförum, sem
sigla um áður ókannaðar slóðir. Þeir
hittu framandi þjóðflokka þar sem
þeir komu að landi, þeir vildu fá að
vita hvert ferðinni væri heitið. „Við
ætlum að fara eins langt og sólin fer.
Við ætlum að fara þangað, sem öld-
umar líða og við ætlum að fara eins
langt og ljósið frá stjömum himins-
ins skín“ svaraði Ithobal og menn
hans. „Til þess að hinn voldugi Faraó
fái vitneskju um hvað veröld hans
hefur að geyma.
Dag eftir dag og nótt eftir nótt
var ferðinni haldið áfram til suðurs,
þeir héldu sig mjög nærri landi.
Nýjar stjörnu komu í ljós, pólin
lækkaði stöðugt á himninum. Tungl
stækkuðu og minnkuðu, ströndin
teygði sig til suðurs. Loks komu þeir
að Illviðrahöfða (Cape of storms).
Þar beygði ströndin til norðurs. Þá
sáu þeir hið furðulega fyrirbrigði,
sem Herodot minntist á. Þegar þeir
sigldu til Vesturs var sólin á hægri
hönd. Enginn maður hafði séð slíkt
fyrir brigði á Sýrlandi og heldur
ekki á Egyptalandi.
Þetta átti sér stað nálægt 600 ár-
um f. Kr. og er það í fyrsta sinn sem
Góðrarvonarhöfði sást svo vitað sé
og í fyrsta sinn, sem siglt var fyrir
hann.
Þrátt fyrir þetta var það ekki fyrr
en árið 1471 e. Kr. að swfarar skrif-
uðu í bækur sínar þegar þeir fóm
yfir Miðjarðarlínu og komu þá inn
í nýja veröld. Þeir sáu stjörnur, sem
ekki sáust á norðurhveli jarðar en
hin gamla vinkona þeirra Pólstjam-
an hvarf þeim algerlega úr aug-
sýn. Árið 1484 fékk Diego Cam skip-
un um að komast eins langt suður
og hann gæti. Hann fór yfir Mið-
jarðarlínu, þar höfðu verið takmörk
hins þekkta heims. En jafnvel könn-
unarafrek Cams fölnuðu í saman-
burði við hið mikla afrek Bartholom-
euss Diazs. Árið 1488 náði hann
hinu langþráða takmarki Hinriks
Sæfara að komazt fyrir höfðann, sem
endur fyrir löngu hafði hlotið nafn-
ið Ulraviðrahöfði. Diaz kallaði höfð-
ann Kvalarhöfða (Cabo Torment'
oso).
Hvorki Diaz eða skipshöfn hans
grunaði að þeir höfðu raunverulega
komizt fyrir höfða þann, sem seinna
hlaut nafnið Góðrarvonarhöfði. Þeg-
ar þeir voru úr allri hættu, nefndi
Diaz höfðann Illviðrahöfða og hrað-
aði sér á fund konungsins í Portugal
og tjáði honum hinar miklu fréttir.
Konungurinn varð frá sér num-
inn af gleði við fréttirnar en hafnaði
algerlega nafninu Illviðrahöfði af
44 SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ