Sjómannadagsblaðið - 01.06.1969, Blaðsíða 45

Tígrisdýrið réðist ekki
á beituna:
Þýzk og brezk orustuskip voru
í feluleik hvert við annað.
En þýzkar sprengjuflugvélar
og kafbótar murkuðu niður
varnarlausa skipalestina.
Þrautreyndir og stríðshertir sjóarar
hlógu innilega og spauguðu sín á milli,
þegar barnabuxur og bleyjur voru
hengdar til þerris um borð í rússneska
tankskipinu „Aserbeidschan" 6,114
brúttótonn að stærð, byggt 1932. Og
sú skýring fréttist af þessu fyrirbæri,
að bátsmaðurinn ætti barn með 1. stýri-
manni sem væru hjón, og ennfremur
að skipstjóri væri borgaralega giftur 1.
vélstjóra, eða nánar tilgreint á sannan
öreigamáta vígðir saman.
„Aserbeidschan“ er í annarri röð ís-
hafsskipalestarinnar PQ 17, beint aftur
af brezka forustuskipinu. Að kvöldi 4.
júlí 1942 deyr hláturinn út og víkur
fyrir virðingu á móðurhlutverkinu.
Sprengja 'frá árásarflugvél hefir lent í
einum lestartanka skipsins; þegar 60
metra hár reykjarstrókur sem gosið hef-
ir upp er að hjaðna, má sjá í gegnum
reyk og gufumistur, nokkrar rússnesk-
ar konur á byssupalli í stafni skipsins
skjóta eins og ekkert hefði komið fyrir,
í sífellu á eftir óvinaflugvélinni — með-
an frá skut skipsins má sjá hvar sjö
karlmenn kasta sér í ískaldan sjóinn og
á eftir þeim hlejrpur öskrandi af reiði
GPU-einkennisklæddur náungi, en
brezkt björgunarskip dregur þá alla
upp. Þessir sjö rússar eru síðan teknir
af lífi fyrir liðhlaup.
Það tekst að gera bráðabirgðaviðgerð
á rússneska tankskipinu, og innan
skamms er það aftur komið í röð skipa-
lestarinnar, sem flytur vestræn vopn til
rauða hersins, sem er aðþrengdur eftir
sumarsókn þýzku herjanna, og á að af-
skipa í Archangelsk.
Þennan 4. júlídag 1942 hafa Banda-
rísku skipin dregið að hún splunku-
nýja stjörnufána í tilefni þjóðhátíðar-
dags þeirra, — þar sem skipin eru
stödd um 500 km vegalengd norður af
Nordkap. Ensk-amerísk tundurspilla-
deild er á næstu grösum, viðbúin að
koma skjótt á vettvang, en nokkuð fjær
í vestri er deild stærri herskipa ásamt
flugvélamóðurskipi. Hin hraðskreiðu
'fylgdarskip lestarinnar — brezkir tund-
urspillar og korvettur — varna þýzku
kafbátunum aðgang og hörkuárásir
þýzkra sprengjuflugvéla verða mátt-
lausar vegna óslitinnar loftvarnaskot-
hríðar. Fram að þessu hefir þeim aðeins
tekizt að ráðast á þrjú af þessum 33
skipum.
En að kvöldi 4. júlí verða örlagarík
umskipti. Kl. 22.11 og 22.13 fá flota-
deildirnar tilkynningar frá hermálaráðu-
neytinu í London, að breyta um stefnu
og stærri tundurspillarnir sem voru með
lestinni yfirgefa hana og fylgja í kjöl-
'far hinna herskipanna, og nær varnar-
laus flutningaskipin verða nú að bjarga
sér sjálfir í rússneska höfn.
Hitler hampar sigri
yfir Roosevelt.
Eftirleikurinn er miskunnailaus
mannaslátrun: tveir þriðju allra skip-
anna, hlaðin hergögnum að verðmæti
um 700 milljónir dollara, vígbúnaður
fyrir 50.000 manna rússneskan her, eru
léttunnin bráð fyrir þýzkar flugvélar
og kafbáta. Aðeins ellefu flutninga-
skipanna, þar á meðal „Aserbeidschen",
komast í rússneska höfn.
Ameriski kvikmyndaleikarinn Dou-
glas Fairbanks jr., sem um þetta leyti
starfar sem sjóliðsforingi á ameríska
tundurspillinum „Wichita", skrifar í
dagbók sína 5. júlí: „Eru bretarnir orðn-
ir byssuhræddir? Hvernig er hægt með
svona framkomu að vinna styrjöld?"
Brezki beitiskipaaðmírállinn Louis Hamil-
ton þráði sjóorustu.
Hitler og sjóherforingi hans, Raeder, vildu
ekki Ieggja stórskip sín í tvísýnu.
SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ 31