Sjómannadagsblaðið - 01.06.1983, Síða 45

Hfuti af verkfærasafninu úr Gunnarshúsi. Á veggnum eru gamlir
bjarghringir og fánar. Þetta eru brimflögg Eyrbekkinga. Fáninn
vinstra megin er rauður, en hinn svartur.
Rauði fáninn var viðvörunarflagg. Þegar bæði brimflöggin voru
komin upp var lendingin alófær.
Safnahúsið, sem Sigurður Guðjónsson, skipstjóri hefur reist fyrir
eigin reikning. Allir eru sammála um að þetta framtak hans sé ekki
einasta lofsvert, heldur einstakt afrek og beri vott um óvenjulegt
örlæti og ást á forsögunni og þjóðararfinum. Sigurður hefur
bjargað hundruðum muna frá glatkistunni.
austan úr Eyjum og fékk að skoða
skipið, en þá var verkið komið vel
á veg. Og það var heil orðabók að
heyra þá tala saman.
Þetta var Guðmundur Jónsson,
einn af þeim mörgu systkinum frá
Gamla-Hrauni, sonur Jóns heit-
ins, bróður dr. Guðna Jónssonar
heitins, prófessors.
Þeir eru nú flestir dánir þessir
miklu skipasmiðir. Þeir lifðu það
þó að fást við plankabyggða
mótorbáta. Einna síðastur var
Gunnar Marel, sem var mikill
skipasmiður í Eyjum.
Skipin voru smíðuð
á haustin
— Steinn Guðmundsson byggði
sín skip á haustin. Byrjaði á þeim
á haustin og lauk við smíðina, en
hausttíðin var tími aðdyttinga og
nýsmíði.
Þegar skipið var tilbúið, var það
sett á flot og því siglt í Þorláks-
höfn. Til eru sagnir um að menn
undirbjuggu smíði á nýju skipi
með sérstökum bænum, eða sið-
um, en eigi veit ég hvort Steinn
Guðmundsson viðhafði einhverja
kúnst. En allavega vandaði hann
sín skip. Málin voru hnefamál
smiðshandarinnar og formið var
fengið úr haföldunni. Farsæll var
smíðaður úr furu.
Á skipinu var 14 manna áhöfn,
en burðargeta svona skipa mun
hafa verið um 10 tonn, eða 1000
fiskar.
— Nú eru fleiri skip sýnd í
safninu hvaða skip eru það?
— Þarna er ferjubátur frá
Þjórsárholti, sem áður var notaður
á Þjórsá. Hann var að drafna
niður þarna austurfrá, en seinast
notaður í heyflutninga úr hólma í
Þjórsá. Annar bátur er svo frá
Fljótshólum, sem upphaflega var
notaður sem selabátur í ósnum.
Þá er ég með sjóklæði, en þó eru
þau eigi eins og ég ætlaðist til, því
ég gat ekki fengið neinn klæð-
skera, eða feldskera, eins og það
heitir víst núna, til að sauma
skinnklæði fyrir mig.
Skinnklæðasaumaskapurinn
forni er alveg úr sögunni og ég get
engan fengið til að sauma fyrir
mig skinnklæði, eins og þau tíðk-
uðust hér.
Þau skinnklæði er þarna hanga
eru líklega unglingaskinnföt, því
þau eru það lítil og þröng, að þau
hafa ekki verið ætluð fullvöxnum
manni. Og þótt þau séu ekki nema
svipur hjá sjón, tel ég rétt að láta
þau hanga þarna. Þau gefa
ákveðna vísbendingu um sjó-
klæði.
Reyndar frétti ég af einum
manni austur í Mýrdal, sem var að
fást við saumaskap. Það voru lík-
lega menn austur með söndum
sem lögðu þetta síðast fyrir sig, en
þeir munu nú allir úr sögunni —
eins og skinnklæðin og eins og
reyndar skipasmiðirnir líka, þ.e.
þeir sem smíðuðu áraskipin.
Seglin á Farsæli eru rétt, og
saumuð eftir teikningu af fap-
manni. Fiskifélagið lét skipasmið
teikna skipið á sínum tíma og
auðveldaði það vissa verkþætti.
— En eftir að skriður komst á
þessa söfnun þína, og húsið var
komið undir þak, vaknaði þá ekki
einhver áhugi meðal Eyrbekkinga?
— Jú ég hygg að þetta hafi
orðið til þess að eitt og annað
bjargaðist, sem annars hefði farið
á haugana. Einkum gömul verk-
færi. Þó er það bagalegt, að mér
hefur ekki tekist að ná í nein sér-
verkfæri frá skipasmiðunum
gömlu. Þó reyndi ég að leita þau
uppi og spurðist víða fyrir.
Járnsmíðaáhöld eru úr sögunni.
Eldsmíði er ekki lengur stunduð.
Allt er rafsoðið og logbrennt, eins
og menn vita, og meitill er ekki
borinn að einu, eða neinu.
SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ 45