Eimreiðin - 01.07.1928, Page 40

232
ÚTVARP OG MENNING
EIMREIÐIN
eins og skapað fyrir þá. Það er hið ódýrasfa meðal til þess,
að öll þjóðin geti fylgst með því, sem annarsstaðar er að
gerast. Með því er líka skapaður möguleiki til þess, að ís-
lenzkir listamenn geti fengið viðunandi lífs- og þroskaskilyrði
í þeirra eigin föðurlandi.
Islenzkt útvarp hófst fyrir rúmum tveimur árum með ófull-
kominni stöð og óheppilegu skipulagi. Það var nærri eingöngu
frétta- og skemtiútvarp, og var lítið vandað til þess, aðallega
af féleysi. A síðasta þingi var stjórninni heimilað að hefja
ríkisrekstur á útvarpi með allstórri og fullkominni útvarps-
stöð, og er sennilegt, að hún noti heimildina áður en langt
um líður, enda mun það vera einlæg ósk meginþorra lands-
manna, og ég man ekki til, að ég hafi í nokkru blaði séð
grein eða orð á móti útvarpsmálinu, svo fljótt hafa menn
skilið þýðingu þess fyrir þjóðina. Nú eru nærri 1000 menn á
íslandi, sem útvarpstæki eiga,' og fjöldi bíður eftir því, að
stóra stöðin komi. Hjá einstöku mönnum hefur borið á dálít-
illi hræðslu við, að ríkissjóður muni tapa of miklu á reksfrin-
um. Útvarpsnefnd hefur áætlað, að eftir 5 ár verði tekjurnar,
með 32 króna gjaldi af hverjum notanda, orðnar 175,000 kr.
á ári, eða hærri en gjöldin, þótt vexíir og afborganir sé þar
með talið, og úr því fari tekjuafgangur vaxandi með hverju
ári. Stofnkostnaður er áætlaður 527,000 kr., og reksturskostn-
aður fyrir 1200 klukkustunda útvarp á ári 90,000 kr. (án
vaxta og afborgana). Þótt ekki væri krafist neins árgjalds og
engar beinar tekjur væru af útvarpinu, þá kostar það þó ekki
meira en stór skóli, en getur gert margfalt meira gagn fynr
þjóðina í heild. Kostnaðurinn við rekstur útvarpsstöðvarinnar
er alveg jafnmikill hvort sem notendurnir eru 100 eða 10,000,
en auðvitað kemur útvarpið þjóðinni að sem beztum notum,
ef þeir eru sem flestir; það væri því þjóðhagslega séð lang-
bezt að heimta alls ekkert árgjald af notendum, því þótt það
væri ekki nema 32 kr. á ári, þá mundi það þó nokkuð teþa
fyrir útbreiðslu útvarpsins framan af, og svo er innheimtu-
kostnaðurinn; auk þess er ekki hægt að vanda eins til útvarpsins,
þegar útvarpið á að bera sig alveg fjárhagslega. En í raun
og veru er útvarpið í senn bæði skóli, leikhús, hljómleikasal-
ur, fréttablað o. s. frv. fyrir alla þjóðina — í stuttu máh:
hin stærsta menningarstofnun, sem ríkinu ber skylda til að
hlynna að eftir mætti og sjá um, að komi þjóðinni í heild að
sem mestu gagni.
Gunnlaugur Briem.