Eimreiðin - 01.07.1930, Side 25

eimreiðin
ÞVZK SKÁLD
233
ferðast, til æskustöÖvanna, fram hjá æskustöðvunum, til bað-
staðar. Og þangað komu þau einnig Hans og Ingeborg —
hönd í hönd, glöð og hamingjusöm, indæl og fögur eins og
áður. Æskuminningarnar þustu fram í huga Tonios. Hann
spyr sjálfan sig: »Hafði ég gleymt ykkur? Nei, aldrei! Ekki
þér, Hans, né þér, bjarta Inga! Það voruð þið, er ég starfaði
fyrir, og veittist mér viðurkenning, svipaðist ég í laumi um
eftir því, hvort þið tækið þar þátt í«. Hann fann enn, að þau
áttu ást hans, hug hans. Hann óskaði að geta byrjað að nýju,.
orðið laus úr álögum skilningsins, frá þjáningum hins skap-
anda: »Byrja að nýju? En það hjálpaði ekkert. Það myndi
aftur fara svo, — alt myndi aftur fara eins og komið er. Því
að suma knýr nauðsynin villa vegarins, af því að rétt leið er
yfir höfuð ekki til fyrir þá«. Og þegar hann hugsar um það,
sem liðið er, síðan hann skildi við þau, finst honum það geta
falist í orðunum: stirðnun, auðn, ís, og andi! og list! — Tonio
finst skáldskapurinn álög. Hann hefur orðið bergnuminn af
álfamey listarinnar. Hún hefur heillað hann, sleppir honum
ekki, en samt finnur hann, að »dýpsta og leyndasta ást ber
hann til hinna ljóshærðu og bláeygu, hinna lífsglöðu, hamingju-
sömu, yndislegu og óbrotnu*. Hann þráir að komast úr álf-
heimum til mannheima.
Tonio Kröger er Thomas Mann sjálfur. Það þarf engra
skýringa við. Tonio á sterka lífsþrá, vilja til að lifa lífinu,
vera meira en áhorfandi þess. Og hann kemst að raun um,
að borgaralíf og þrá sín til lífsins sé eitt og hið sama. Og
þessa sömu lífsþrá, þennan vilja til að lifa iífinu, eiga öll
skáldin í sögum Thomasar Manns. En þau eru öll í álögum
skilningsins, þau eru öll með »dauðann í hjartanu*, eiga ekki
niátt né getu til að lifa. 011 bera þau hnignunarmerki, sjúk-
dómseinkenni, þráfaldlega og ætíð einnig hið ytra. Þau eru
einkennileg í útliti, oft hjákátleg til orðs og æðis. Lýsingar
hans á sumum þeirra væri freistandi að tilgreina. Fyrir borg-
urunum, hinum hugdjörfu, einörðu og stundum ófyrirleitnu
fara þau jafnan halloka, þegar í harðbakka slær. Oft getur
skáldið reyndar ekki stilt sig um að henda gaman að hvorum-
fyeggja. í smásögunni Tristan er skáldið Detlev Spinell, sem
á bak er uppnefndur »visni brjóstmylkingurinn*, svo hug-