Eimreiðin - 01.07.1944, Blaðsíða 35

EIMREIÐIN ALLT ER VÆNT, SEM VEL ER GRÆNT
179
í stað, heldur er liún sífelldum breytingum undirorpin. Alltaf
er gróður landsins að breytast. Landsvæði blæs enn upp, þar til
orfoka melurinn stendur eftir. En brátt fer strjálingur af jurtum
að taka sér þar bólfestu að nýju, unz landið er algróið á nýjan
leik. Þannig gengur koll af kolli. Sandar eru nú óðum græddir
llpp aftur; maðurinn er byrjaður að bæta fyrir gamlar syndir.
Um þessi efni mætti margt og mikið segja; en nú skal vikið ögn
aö íslenzkum urtagróðri, eins og liann er á okkar tímum.
Gróður á Islandi er hvorki mjög mikill né fjölskrúðugur,
borið saman við Norðurlönd (Noreg, Svíþjóð eða Danmörku). Þau
landsvæði, sem hulin eru jarðvegi og þéttum, samfelldum gróðri,
eru næsta lítil í blutfalli við auðnirnar — gróðurlitlu eða gróður-
íausu. Litur bergtegunda, en ekki gróðurinn, ræður æði víða
Oiestu um litarliátt landsins. 1 lilýrri löndum, þar sem raki er
Hægur, er aflur á móti græni gróðurliturinn alls staðar yfirgnæf-
an<L. Jurtategundirnar eru fremur fáar. Þær safnast einkum
sanian þar, sem skilyrði eru sæmileg, og mynda þar grænar breið-
Ur og gróðurbletti. Ýmsar tegundir, sem utan Islands vaxa lielzt
1 heimskautalöndunum og á háfjöllum, eru algengar tun allt
iandið og einkenna víða gróðurfarið — t. d. holtasóley, Ijóns-
laPPÍ, geldingabnappur o. fl.
iilónijurtirnar - og byrkningarnir bér á landi - eru ekki sérstak-
^ega eða aðeins íslenzkar, þær bafa fullkominn borgararétt miklu
' i®ar. Mikill fjöldi tegundanna er sameiginlegur í öllum heim-
shautalöndum og norðlægum löndum, vestan Atlantsliafs og þó
etnkum austan. Ýmsar ,,íslenzkar“ jurtategundir vaxa líka á há-
iendi Bretlandseyja og jafnvel uppi í Alpafjöllum og Pyrenea-
ijöllunt. Hefur mörgum íslendingi brugðið þægilega við gróður-
aí?ið bátt uppi í Alpafjöllum og fundizt liann vera kominn beim,
er i'ann þekkti ýmis blóm — kunningja sína að heinian.
I'-kki er nema eðlilegt, þótt ekki liafi myndast rnjög frábrugð-
1,111 eða einkennilegur gróður á íslandi. Tínia þarf til alls. Það
er svo tiltölulega stutt síðan ísöldinni lauk, að nýjar tegundir liafa
•o ráðrúm baft til að þróast. Á sumum útliafseyjum, sem minni
Cru. eu Island, er samt alloft mjög einkennilegur og sérstakur
f'roður. En þær eyjar bafa verið einbúar, skildar frá öðrum lönd-
1111 óralengi — miklu lengur en síðan ísöld var á íslandi. Gróður-
11,1 ^ler má innflytjanda kalla, kominn frá löndum, sem niiklu