Eimreiðin - 01.10.1952, Page 25

eimreiðin
HERVARNIR
241
ræktin trygg. Sauðféð gekk á skóginum og klippti eða nagaði þá
sprota, sem sniðillinn skildi eftir. Við höfum skjalfestar sannanir
fyrir því, að sauðfé át upp heila skóga á Þýzkalandi og Spáni á
síðari hluta miðalda. Á Spáni eru enn stórar auðnir, þar sem
sauðfé hefur étið upp skóginn, svo sannar og skjalfestar sögur
fari af. Grágás segir, að ef einn maður eigi beitina, þ. e. grasið
°g rætur þess, en annar skóginn, þá skuli beitareigandinn beita,
Raeðan meir bítur gras en skóg, en skógareigandi, þegar meir
Wtur skóg en sinu.
Tún, áveituengjar og annað láglendi hlýtur að hafa gefið svo
Riikið vetrarfóður handa fénaði í fornöld, að fjalllendið á íslandi
hlýtur að hafa verið stórlega ofbeitt. Sjón er sögu ríkari um þetta
°g það, hvernig fór.
Er kjarrið og skógurinn var farinn, var það þó eftir, sem skóg-
mum var stórum dýrmætara, gróðurmoldin, sem hann óx í. For-
feður vorir vissu ekki, hvað þeir gerðu, er þeir eyddu skóginum.
kynslóð eftir kynslóð hefur haft uppblásturinn fyrir augum
°g vitað, hvað þar var að gerast, en ekki kunnað úrræði og ekki
Vlfað, hvað til bragðs skyldi taka gegn þessum voða. En vér,
sem nú lifum, vitum ofur vel, hvað hægt er að gera og gera ber.
Eyrri kynslóðir hafa því nokkra afsökun. En vor kynslóð, sem
einnig hefur uppblásturinn og landfokið daglega fyrir augum, og
Veit bæði, hvað hægt er að gera og gera ber gegn þessum voða,
en hefst ekki handa, hún hefur enga afsökun, og það enn síður
Vegna þess, að hún hefur meiri tíma, rýmri efnahag og fullkomn-
ari tækni en nokkur hinna fyrri kynslóða, til að koma þessu í
verk.
Á suðurslóðum hafa konungar og illræðismenn herjað á lönd
nnnarra, eytt þau eða lagt þau undir sig. Land vort hefur naum-
ast heldur farið varhluta af ágangi erlendra ofbeldismanna. Á
eS þar fyrst og fremst við sjóræningja vorra tíma, fiskiflota þá
r enda, er árum og öldum saman hafa gengið á fiskimið vor og
]að og rænt í almenningi hið ytra, er verið hefur sameign
a ra landsmanna frá öndverðu. Nóg um það. En hér norðurfrá
ur oblíða náttúrunnar, samfara vorri misbrúkun og vangæzlu,
s°rt slíkt hervirki á landi voru, að það er víðast orðið að auðn,
^Urns staðar alveg aleytt, svo ekkert er eftir nema bert grjótið,
eyð'V6rgÍ neitt tíkt því, sem það áður var á landnámstíð. Og þessi
Urnlng tandsins ágerist með hverju ári, hverjum áratug, já, hverj-
J*1 degi, sem líður. En vér höldum að oss höndum og verjumst
unhæfra aðgerða. Er það afsakanlegt?
16