Eimreiðin - 01.10.1952, Síða 28

244
HERVARNIR
EIMREIÐIN
fjarstæða. Sá skógur er mestur nytjaskógur, sem hindrar að
landið blási upp og gróðurmold þess fjúki eða skolist burt af
landinu, eða græðir slík áfallin sár landsins. — Annars gildir það
einnig enn, sem gilti í fornöld, að lágvaxnir laufskógar á grasi
gróinni grund eru nú sem þá dýrmæt eign sem beitarland. Það
fer fjarri því, að slíkir laufskógar þoli ekki beit, án þess að eyðast.
Þeir þola aðeins ekki óskynsamlega og hlífðarlausa beit. Þeir þola
nú eins mikla beit og þeir þoldu í fomöld, og þó meiri, því nú
höfum vér öðlazt fræðslu og þekking í þessum efnum og getum
farið eftir henni og látið oss víti hinna fyrri manna að vamaði
verða. Það er heldur alls ekki víst, að íslenzka birkið, þótt harð-
gert sé, mundi reynast bezta tréð í slíka skóga. Það mætti t. d.
vel hugsa sér, að elrið frá Alaska, er svipar til þess, en elur á
rótum sínum — líkt og smárinn — bakteríur, er vinna köfnunar-
efni úr loftinu, og ræktar með því jarðveginn, þar sem það vex,
kynni að reynast betra, svo og víðitegundir, þar sem hentugur
jarðvegur er fyrir þær. Við efnagreining hefur t. d. grænlenzkur
víðir ekki reynzt lakara fóður en íslenzk taða, og dilkar, er ganga
í víði og birkikjörrunum á Grænlandi, verða þriðjungi vænni en
dilkar af sama fjárstofni á beztu sauðlöndum hér. Það er fjar-
stæða að binda nafn eins og nytjaskóg eingöngu við barrskóga
og hávaxin lauftré, þótt hinir lágvöxnu laufskógar gefi ekki af
sér mikinn efnivið til smíða eða iðnaðar. Kostir þeirra eru á öðru
sviði, sem yfirgróður beitilands, en hann er undirstaða kvikfjár-
ræktar, sem gefur af sér matvæli og efnivörur.
Lágu laufskógamir geta vaxið á þeim svæðum lands vors, Þar
sem barrviðir geta ekki vaxið með hagnaði eða til verulegra nytja-
Hugsum oss sem dæmi, að ekki væri hægt að rækta hér barr-
skóga með hagnaði í meiri hæð en um 400 m. yfir sjávarflöt-
Lágvaxnir laufskógar geta þrifizt í miklu meiri hæð en þetta,
óvíst þó enn hve hátt, máske upp í 600 m. hæð yfir sjávarflöt,
máske meir. En uppi í þessu f jalllendi eru sumarhagar sauðfénað-
arins. Og það er þessi hluti lands vors, sem harðast er orðinn uti
af uppblæstri og örfoki og mest ríður á að bjarga frá því að
verða alveg algerð gróðurmoldarlaus eyðimörk. Þessum landssvæð-
um þarf að bjarga. Það er alls ekki hið eðlilega ástand þessara
landssvæða að vera eins og þau eru í dag: uppblásin leirflogi
melar, skriður, eyðisandar og gróðurmoldarlitlar eða alveg gróður-
moldarlausar grjótauðnir. Eðlilegt ástand þessara svæða er að
vera gróin ræktuðu töðugresi, skýldu með lágvöxnum laufskogi