Eimreiðin - 01.10.1952, Page 79

eimreiðin
RITSJÁ
295
herrans ári 1952, sama árinu sem höf-
undurinn stendur fimmtugur á frægð-
artindi fyrir rithöfundarstörf sin um
'ddarfjórðungsskeið. 1 formálanum
segir hann frá því, livernig þessi tutt-
ugu og fimm kafla bók varð til og
hvernig honum varð ljóst, að á henni
væri smíðagalli: tvær höfuðpersón-
urnar togast á um völdin og kljúfa
verkið. önnur er Steinn Elliði, sem
síðan verður aðalpersónan í Vefaran-
um mikla frá Kasmir, hin er höf-
undurinn sjálfur.
Sjálfsgagnrýni sú, sem lýsir sér hjá
hinum unga höfundi, að leggja í lóg
þessa fyrstu tilraun með Stein Elliða,
var á sínum tíma fyllilega réttmæt.
Eigi að síður er það vel til fallið, að
lofa mönnum nú að kynnast þessari
dlraun, þó að ferill handrits bókar-
mnar sé orðinn með nokkuð óvenju-
legum hætti og það væri reyndar
aldrei ætlað almenningi til lestrar.
Bókin varpar sem sé ljósi á þróun
höfundarins á fyrsta skeiði hans,
æskuárunum, allt fram að þeim tima,
er Sölku Völku bækumar tvær verða
hl. En með útkomu þeirra má segja,
að nýtt skeið og hið annað í röðinm
liefjist í rithöfundarferli skáldsins.
Og höfundurinn þolir það vel nú,
hmmtugur, að sagan frá gelgjuárun-
u,1b „fram til seytján ára aldurs",
komi fyrir almenningssjónir.
„Heiman ég fór“ er saga æsku-
manns, saga fyrstu áhrifanna, sem
ungur, hrifnæmur, dreyminn og
Hjálshuga sveitapiltur verður fyrir
há hinum stóra heimi. Frásagnar-
gafa höfundarins leynir sér ekki. Hér
ólgar hið unga lif, brýzt úr viðjum
°g leitar lausnar á gátum þeim, sem
ntæta vökulum æskumanni við hvert
hnns fótmál. Það er sama ólgan og í
fyrstu bókum Laxness. Barn náttúr-
unnar, Undir Helgahnúk og fyrsta
smásagnasafn hans, sem kom fyrir al-
mennings sjónir, eiga sálufélag með
þessari bók. Og stiltöfrarnir, sem svo
snemma varð vart hjá höfundinum,
eru hér á ferðinni — með sprettum
—, eins og í þeim.
Sv. S.
Ólina og Herdís: LUNDURINN
GRÆNI. Skrautútgája meZ
teikningum og ramma eftir
Halldór Pétursson. Jón AuSuns
skrifar formála. Rvk 1952 (Isa-
foldarprentsm.).
Lundurinn græni er einn kvæða-
flokkur ortur í gamansömum stíl af
þeim þjóðkunnu skáldsystrum Ólínu
og Herdísi Andrésdætrum. Tilefni
kvæðisins var það, að gamall maður,
vinur frú Ásthildar Thorsteinsson,
óttaðist of mikla gestanauð hjá henni.
Og systurnar, sem voru þar tíðum
gestir, heyrðu það haft eftir karli, að
hann hefði spurt Ásthildi eitt sinn,
er hann sá þær þar gestkomandi:
„Éta þær hérna á kvöldin líka?“ Þær
hentu gaman að og ortu svo kvæðið
um Lundinn græna, heimili Ásthild-
ar, og láta karlinn og umhyggju hans
koma við sögu. Kvæðið er í hálf-
gerðu þuluformi og er víða hnytti-
lega tekið til orða. Og allt er það
með þeim hressandi blæ, sem ein-
kenndi svo oft skáldskap þeirra systra.
Ég set hér sem sýnishorn eitt erindi
Hatar hann allar húsgangsferðir,
hefur hann sterkan vörð um Gerðið,
metur hann dýrast matarverðið,
mörgum veit hann þar er beint
vetur, sumar, ljóst og leynt.
Og þó ég stundum hugann herði
og hvíli mig þar inni, —
ég þori það varla fyrir honum Finni.