Eimreiðin - 01.10.1952, Page 81

eimreiðin
RITSJÁ
297
sérstæð meðal hljóða málsins. Eina
onákvæmni hef ég rekið mig á. Það
er hæpið að tala um tungubrodd við
mjúka góm (soft palate) við mynd-
un á / og r. Því enda þótt tungu-
broddurinn sé sveigður mjög aftur,
bá nær hann ekki aftur fyrir hágóm,
sem er hluti hærra góms eða palatum
durum. Þessi hljóð geta í hæsta lagi
Verið „cacuminals“. 1 flestum málum
eru þau „alveolars“ eða „supradent-
als“, þ. e. mynduð við tannberg eða
ofan við tennur. Látbragðsmerking l-
°g r-hljóðanna er tvöföld, annars veg-
ar lögunin; þegar tungubroddurinn
dregst aftur fyrir tannberg, myndar
tungan hringlaga hreyfingu, og er
það í samræmi við, að meiri hluti
slíkra orða tákna eitthvað kúpt, hring-
taga eða bogadregið. Þá táknar og
hljómur l og r eitthvað, sem niðar
eða rennur, og merkja þau líka vatn
°g hreyfingu yfirleitt, auk sérmerk-
lnga, sem hér verða ekki taldar.
Kenningar Alexanders Jóhannes-
sonar um uppruna tungunnar hafa
begar vakið athygli ýmissa fræði-
manna erlendra. Að visu hafa svip-
aðar kenningar komið fram áður, en
engum öðrum hefur tekizt að styðja
bær svo með tölum frá samanburði -í
bóp ólíkustu mála. Við framtiðar-
rannsóknir á uppruna málsins verður
ekki fram hjá kenningum og niður-
stöðum prófessors Alexanders gengið.
Sveinn Bergsveinsson.
Þóroddur Guðmundsson frá Sandi:
ÁNGANÞEYR. LjÓð, gefin út
á hostnaS höfundar. Ak. 1952.
Heiti þessarar ljóðabókar lætur
ekki mikið yfir sér. Það gera ljóðin
ekki heldur. Þau likjast yfirlætislaus-
Utn gesti, sem gengur hikandi og al-
Vai'legur inn i stofuna til manns og
biður afsökunar á ónæðinu, sem hann
gerir. Þó er þetta ekki fyrsta bók
höfundarins. Árið 1946 kom út ljóða-
bókin Villiflug. Auk þess hefur hann
skrifað sögur og endurminningar um
föður sinn. Skáldið er óháð stefnum
og straumum í ljóðagerð. Hann freist-
ar engra nýbrigða, yrkir nánast und-
ir hefðbundnum hætti, án þess að
um nokkrar stælingar eldri skálda sé
að ræða. Þó bera sum ljóðin það
með sér, að skáldið hefur mótazt á
þeim árum, er áhrif Daviðs Stefáns-
sonar náðu viðast. Kvæði Þórodds frá
Sandi bera með sér, að hann yrkir
af djúpri innri þörf. Hann ann söng-
dísinni hugástum og þráir ákaft
gigju hennar. 1 kvæðinu Lifgjafinn
segir hann:
Kom söngvadís! Ég falslaus fagna þér.
0, færðu mér þær gullnu dýru veigar,
sem einar svala þjáðri, þyrstri sál.
En honum er ljóst, að ekki verða
allir hænheyrðir, sem gígjuna þrá,
eins og hann kveður um Skáld lifsins:
Þú átt söngþrá, en hefur ei hörpu,
ert hnipinn við lifsgæðaborð.
Þú ert listamaðurinn lita án
og ljóðskáld, sem vantar orð.
Svo óræð er ógn þinnar veru
og einskis verð gefin hnoss,
en kaldhæðin, kynleg þau forlög,
sem kveða þann harm að oss:
Að lifa í allsnægta örbirgð,
við uppsala musteris hlið,
og sárbiðja guð vorn um gígju
með gullfagran strengjaklið.
Kvæðið Skáld lífsins er einlæg
tjáning skálds, sem mælir hafið milli
takmarkana sjálfs sín og hins full-
komna. Þótt fæst kvæðin séu frumleg