Eimreiðin - 01.01.1961, Side 52

40
EIMREIÐIN
áttu þau börn. Hefur sagnfræðingum ekki tekist að rekja hvað af
þeim hefur orðið eftir daga hans.
IV.
Eiríkur konungur Magnússon kom til valda í Noregi árið 1280, þá
tólf ára gamall. Hann gekk árið eftir að eiga dóttur Skotakonungs, en
liún stóð þá á tvítugu. Næsta ár fæddist þeini konungshjónum dóttir, er
hlaut nafnið Margrét. Urðu örlög þessarar stúlku mikil harmsaga, og
eru þó reyndar mjög óvissu blandin.
Þegar Margrét konungsdóttir var enn í bernsku tókust þeir samn-
ingar, að hún skyldi gift enskunt konungssyni, og var svo til ætlast, að
hún tæki síðan skozku krúnuna í arf eftir móðurföður sinn, Skota-
konung. (Hún átti hinsvegar ekki beinlínis erfðarétt til norsku krún-
unnar, en ætla má að breyting þar að lútandi hafi verið liöfð í huga,
a. m. k. ef Eiríki konungi fæddist ekki sonur, (sem og ekki varð). Hefði
það getað haft hættulegar afleiðingar fyrir ísland, þjóðerni þess og
sjálfstæði, þá og síðan, ef giptingaráform þessi hefðu gengið fram.)
Risu út af þessu úfar nokkrir með skozkum höfðingjum, sem til-
kall þóttust eiga til krúnunnar, en urðu að lúta í lægra haldi fyrir
Englandskonungi. Vafalaust hefur það verið Auðtinn jarl, sem komið
hefur hjúskaparsamningum þessum í kring. Vænti öll alþýða í báðunt
löndunum góðs af hinum áformaða ráðahag, og var „stúlkunnar frá
Noregi“, sem hún var kölluð1), beðið með eftirvæntingu liandan hafs-
ins. Var hin unga Margrét, þá 7—8 ára, síðan búin úr föðurgarði með
skipum og friðu föruneyti og ferðinni heitið til Skotlands sem leið
liggur. Islenzkur hirðprestur og kennari liennar2) söng henni sálma
og blessunarorð á leið til skips. En þetta átti allt eftir að fara á annan
veg og ógæfusamlegri; hin unga konungsdóttir komst aldrei á leiðar-
enda. Hún andaðist í hafi við Orkneyjar, eða svo var frá skýrt. Var
líkið kistulagt, og sneri liin norska flotadeild að svo búnu við heim til
Noregs. Er mælt að Eirikur konungur hafi látið opna kistuna, og þótt
lik dótturinnar torkennilegt, en verið talin trú um, að slíks væri ekki
nema að vænta, þar sem alllangt var orðið um liðið frá dánardægri.
Var líkið síðan jarðsett. Kom nú brátt upp sá kvittur, sem síðan hefur
ekki verið niður kveðinn, að ekki myndi allt með feldu um „andlát“
konungsdótturinnar, sbr. þar um nánar hér á eftir (VII kafli).
Eiríkur konungur var veikgeðja og gekk ekki heill til skógar eftir
1) „The girl Irom Norway“, jiaðan er nafnið á hinni sögulegu skáldsögu
Andreas Munch „Pigen fra Norge“, Kria (Oslo) 1864.
2) Hafliði Steinsson, síðar prestur á Breiðabólsstað í Vestur-Hópi. Sjá Ævi-
skrár II., bls. 299.