Eimreiðin - 01.01.1961, Blaðsíða 105

EIMREIÐIN
93
lún eldri höfum lifað framfarir síðari
alda á fáum áratugum, vanbúnir á
®argan hátt.
K-ithátt Theódórs Gunnlaugssonar
þekki ég af lestri ágætra sagna um
'eiðimennzku, en við slík skilyrði er
eS Upp alinn í heiðardal, og síðar við
SJ° dvalist lengstum.
Af formála bókarinnar er einsætt að
Junn snjalli náttúruskoðari og veiði-
maður frá Bjarmalandi telur vin sinn
CJuðmund Einarsson og konu lians
Guðrúnu Magnúsdóttur meðal sinna
''eztu vina, þess hlýhugar og nær-
fa:rni gætir í allri frásögn og eykur
S'ldi bókarinnar stórum. Skýrir allar
aSallínur og viðburði.
Ahrifaríkir eru kaflarnir um æsku
f'Uðinundar í Borgarfirði vestra, er
ftásögnin oft í meitluðu formi, og
afar myndrík, t. d. kaflinn um afdrif
fuður hans, og draumspeki þess mikla
trúmanns. Er sá kafli sambærilegur við
ýnisa kafla fornsagna, er segja frá
úfaummönnum eða konum ættfeðra
'°rra. Þessi ágæti eiginleiki liefur alla
bð fylgt vissum ættum. Þeim, sem
njúta, farnast oft betur en skiljanlegt
Var (frá almennu sjónarmiði). Fylgir
Jafnan þessum eigindum mikill trúar-
Uiáttur, eins og fram kemur í sæferð-
u,n Guðmundar og undraverðum lækn-
lngum, er raunverulega má telja til
kraftaverka. Slíkur er máttur trúar-
innar.
^nnar merkilegur eiginleiki alnafna
'uíns á Ingjaldssandi er ratvísi, er
aldrei skeikar. Að vera stöðugt í sam-
ljandi við næsta áfanga, eða ástvin-
lna, Jrvað sem á gengur.
J'etta er arfur hins norræna kyn-
st°fns, ásamt óskabyr, og sambandi
V|ð leiðarstjörnuna — pólstjörnuna.
Haest nær frásögnin, i einlægni og
fegurð, f köflunum „í örmurn óbyggð-
anna“ og „Máttur bænarinnar". Ættu
þeir kaflar heima í lestrarbókum ung-
menna.
Viðbætirinn „Að loknum lestri“ eyk-
ur ekki verðleika bókarinnar, er þó
til skilningsauka á efninu.
Að öllu samanlögðu hygg ég, að
enginn leggi bók þessa frá sér ósnort-
inn, er hún þarfur lestur þeim, sem
óánægðir eru með tilveruna og sam-
ferðafólkið.
Vandinn er því miður sá, að þeir
lesa aðrar bækur og ritlinga, er frekar
auka á ringulreiðina og óskapnaðar-
dekrið.
Hinn mikli athafnamaður, Guð-
mundur Einarsson, fjármaður, refa-
skytta, vermaður og báteigandi stofn-
aði til ábýlis á Brekku á Ingjalds-
sandi, fyrst sem leiguliði, síðar óðals-
bóndi, hýsti jörðina vel, og lauk öll-
um skuldum. Jafnframt komu þau
hjón 12 börnum til góðs þroska, sum
þeirra hafa ötullega unnið að fram-
förum sveitarinnar. Þegar elli og las-
leiki lrerjaði á víking þennan, þá veit-
ist lionum sú ósk, að ferðast um land-
ið og heimsækja vini og skyldmenni.
Jafnframt tekur liann til að skrifa hið
markverðasta sem hent hefur a æv-
inni.
Lundin er bljúg en viljinn ein-
hlýtur; mér skilst, að meginhluti bók-
arinnar sé ritaður í bréfformi, það gef-
ur frásögninni einstaklega hugljúfan
blæ. Þennan blæ, eða stíl, hefur
Theódór Gunnlaugsson virt og skilið,
og þakka ég báðum liöfundum fyrir
lesturinn. Myndir sem fylgja bókinni
eru til mikilla bóta.
Guðmundur jrá Miðdal.
Jón Helgason: ÖLDIN ÁTJÁNDA.
Minnisverð tíðindi 1701—1760. —
Forlagið Iðunn.
Eins og nafnið bendir til fjallar bók
þessi um minnisverð tíðindi a átjándu