Eimreiðin - 01.01.1961, Page 95

EIMREIÐIN
83
höfundarins og skáldsins Alexand-
eis K.iellands. Axel Kielland er mað-
ni ;í miðjum aldri, fæddur árið
Ö7. Hefur liann lengst af stund-
a. klaðamennsku en jafnframt sam-
1 allmdrg leikrit og nokkrar skáld-
scigur.
, Keikritið „Þjónar drottins
er
''Sgt á sannsögulegum atburðum,
11111 svonefnda Helandermáli, sem
nPP koni í Svíþjóð fyrir nokkrum
aiuni og vakti geysi athygli, ekki
a eins í Svíþjóð heldur einnig er-
endis. Dick Helander, sem var
Puífessor í guðfræði við Uppsala-
áskóla var grunaður um að hafa
eilt út nafnlausum níðbréfum
1,111 keppinaut sinn við biskupskjör
sei11 farið hafði frani og lokið hafði
lleð sigri Helanders. Spunnust út
3 liessu harðvítug málaferli og
j^t'heyrslur, er lauk með því að
elander var dæmdur af líkum frá
j Joli °g kalli. - Höfundur leikrits-
^s.hefur látið svo um mælt, að tvö
y I rllæri innan kirkjunnar hali
a dið því að liann samdi leikritið.
" n,la^ hafi verið þetta Helanders-
hel ' e-n deilurnar í Noregi um
'Utskenninguna, sem hafi
lugnanlegt vald á hugum fjölda
va,nna þar í landi. Er þetta atriði
e|gamikin þáttur i leikritinu og
Ja.segja að það eigi að því leyti
e * ^fýnt erindi til okkar hér,
við ^ eruni vi®> sem hetur fer, laus
Ui^allr'f þessarar kenningar og átök
u 1 llana, bæði innan kirkju og
a|an‘ öðru leyti hefur leikritið
le"lennt gildi, því að höfundurinn
ggur ríka áherzlu á líf og dauða
sj*n Krists, sem hina fullkomnustu
e,ðilegu fyrirmynd. Og hann
gerir þá kröfu til prestsanna —
þjóna drottins, — að þeir láti sér
ekki nægja að predika um fordæmi
Krists, heldur beri þeini að fylgja
því sjálfir þegar skyldan kallar.
„Þjónar drottins“ er að ýrnsu
leyti vel samið leikhúsverk og fer
vel á sviði. Og höfundurinn held-
ur þannig á efninu, að áhorfand-
inn kemst ekki hjá því að taka
afstöðu til þeirra vandamála, sem
leikritið fjallar um. Ég, fyrir mitt
leyti, er höfundinum ósammála um
ýms atriði leiksins, en þó einkum
um leikslokin. Tel ég að biskuj>
inn hafi ekki bjargað því, sem liann
hugðist bjarga, með því að stinga
undir stól játningu einkaritara
síns um að hafa samið og dreift
út hinum örlagaríku níðbréfum
og taka þannig sökina á sjálfan sig.
Það er að vísu stórbrotið andlegt
átak, sem hann reyndar er ekki
einn um að taka ákvörðun um, en
það getur ekki leyst einkaritarann
undan þeirri þungu og ævilöngu
byrði að hafa með óhappaverki
þessu lagt í rúst líf ágæts og rnikil-
liæfs rnanns.
Um leikstjórn Gunnars Eyjólfs-
sonar er flest gott að segja, en nokk-
ur mistök voru á hlutverkaskipun-
inni. Lárus Pálsson, sem lék lög-
reglustjórann var ekki hinn rétti
maður í því hlutverki og hlutverk
biskupsfrúarinnar, sem einnig er
doktor í guðfræði, var ekki við hæfi
Önnu Guðmundsdóttur. Hins veg-
ar er Helmer biskup í túlkun Vals
Gíslasonar, mikill persónuleiki og
heilsteyptur. — Rúrik Haraldsson
lék dr. Tornkvist liöfuðandstæðing
Helmers biskups og keppinaut