Eimreiðin - 01.09.1971, Blaðsíða 63

ævisaga mikils leiðtoga
127
Runólfs, það á hendur að yfirfara
handritin að ævisögu séra Jóns,
gera á þeim nauðsynlegar lagfær-
ingar, ljúka við bókina og búa
hana undir prentun. Er auðsætt,
að hann hefir innt það verk al
hendi með nærfærni, og á fyrir það
miklar þakkir skilið. Þá hefir son-
ur séra Runólfs, dr. Hermann Mar-
teinsson, lagt mikinn skerf til út-
gáíu ritsins með fjárhagslegum
stuðningi sínum. Hefir hann með
þeim hætti sýnt í verki fagra son-
arrækt, og jafnframt átt sinn mikla
þátt í því að reisa föður sínum var-
anlegan minnisvarða þar sem þetta
merka rit hans er.
Áður en lengra er farið, skal á
það bent, live ágæta aðstöðu, livað
innihald snertir, séra Runólfur
hafði til þess að rita þessa ævisögu
frænda síns og fósturföður, og eyk-
ur l3aÖ vitanlega á gildi hennar.
Um það farast séra Valdimar J. Ey-
lands þannig orð í bréfi til útgel-
anda bókarinnar, sem vitnað er til
1 aðfararorðum hennar: „Hann
Itaíði betri skilyrði að kynna sér
þessa sögu en flestir aðrir. Hann
ólst upp við hana sem ungur mað-
ui og hjálpaði til að skapa hana
nm langa ævi. Hann var bókstaf-
l'ega talað samtíðarmaður og þátt-
takandi í þessari sögu, fyrst sem
nal'rændi og uppeldissonur séra
.Jóns Bjarnasonar og honum sér-
staklega handgenginn og síðar sem
prestur, kennari og ritstjóri á veg-
nm kirkjufélagsins."
Því fór fjarri, að þetta væri í
fyrsta sinn, sem hann ritaði ævi-
sögu frænda síns. I Minningarrit-
inu um séra Jón Bjarnason, sem
kirkjufélagið gaf út í Winnipeg
1917, skrifaði séra Runólfur efnis-
mikinn og merkilegan jiátt úr ævi
sögu séra Jóns „Fram að hádegi",
og er það bæði vel samin og glögg
lýsing á fyrri árum lians. Á grund-
velli þessarar ritgerðar, eins langt
og liún nær, ritaði séra Runólfur
síðan hina ítarlegu ævisögu séra
Jóns, sem liér er dregin athygli að,
en hún er svo umfangsmikil, að
henni verða eigi nema lítil skil
g'erð í stuttri tímaritsgrein. Hins
vegar, á hún það sannarlega skilið
að lesast gaumgæfilega bæði vegna
lýsingarinnar á séra Jóni sjálfum
og áhrifaríku starfi hans, og einn-
ig fyrir það, hverri birtu liún bregð-
ur á trúar- og menningarlíf íslend-
inga vestan liaft. Ævisaga þessi er
einnig mjög tímabær fyrir það, að
vegna þess, hve langt er nú umlið-
ið, er séra Jón og starf hans eðli-
lega farið mjög að fjarlægjast nú-
tímamönnum, en hvort tveggja,
sjálfur hann og verk hans, meir
en þess virði, að minningu hans sé
á loft haldið, og ekki sízt heima á
ættjörðinni. Einar skáld Benedikts-
son hafði rétt að mæla 'er hann
sagði í stórbrotnu kvæði sínu um
Væringjana: „Og í vöggunar landi
skal varðinn standa." Er það og
sannmæli, er Steindór Steindórsson
skólameistari kemst svo að orði í