Eimreiðin - 01.01.1972, Qupperneq 43

EIMREIÐIN
einnig. Þar um réði auðvilað líka, að útvarpið var ríkisstofnun,
almannaeign, sem hlaut fyrst og fremst að starfa í þágu almenn-
ings. Síðan hefur lilutleysis verið gætt, og það á stundum af
nokkurri hörku, svo að kenningin um hlutleysið hefur jafnvel
fengið á sig svip helgiathafnar, einkum þegar starfsmenn stofn-
unarinnar hafa þurft að verja hendur sínar og starfsheiður.
Á upphafsdögum útvarps var mikil rækt lögð við tunguna.
Menn eins og Helgi Hjörvar, Jón Eyþórsson og margir fleiri,
sem heyrðust oft i útvarpi á fyrstu áratugunum, töluðu lýta-
laust mál og vönduðu framburð sinn sem bezt, svo oft var tvö-
falda ánægju að hafa af lestri þeirra, hæði af efni og flutningi.
Allt, sem þeir snertu þessir menn, varð að bókmenntum í hönd-
um þeirra. í þessum hópi má einnig telja þá útvarpsstjórana
Vilhjálm Þ. Gíslason og Andrés Björnsson. Raddir þessarar
virðulegu fylkingar mótuðu lengi vel þau viðhorf, að ekki væri
öllum fært að flytja efni í útvarp. Engum datt i hug að leggja
þangað leið sína til að hiksta eða stama, hvað þá að tala þar
óundirbúið.
Efnið, sem flutt var í útvarp á þessum tíma, var fyrst og
fremst fræðandi og laust við alla áreitni í garð manna og hópa.
Undantekning var gerð einu sinni á ári eða svo, þegar eldhús-
dagsumræður fóru fram á Alþingi, eða þegar frambjóðendum
flokka var lileypt að fyrir kosningar, til að rekja slysasögu lið-
ins kjörtímabils eða genginnar ævi andstöðuflokksins.
Með aukinni almennri umræðu og lengingu dagskrár gerðist
efnismeðferð öll miður vandaðri. Ekki er um það að sakast,
vegna þess að stofnun eins og útvarpið hlýtur að taka breyt-
mgum í samræmi við límann og orðfæri þeirra Jóns og Helga,
hreinþvegið af allri synd, liefur orðið að víkja fyrir ýmiss konar
tuldri og vangaveltum, óundirbúinnar rökræðu, linerrum og
ræskingum, enda mun ætlazt til að útsetning sé sem náttúrleg-
ust og jafnvel sérkenni barna komi sem skýrast fyrir eyru hlust-
enda. Þessi náttúrustefna útvarpsins hefur verið iðkuð nú um
nokkurn tíma.
Blöðin, þeir aðrir fjölmiðlar en útvarp, hafa í gegnum árin
úaldið þeirri meginstefnu sinni að þjóna inn á við, þó ineð
auknu ívafi frétta og söluefnis. Enginn hefur ætlazt til lilut-
leysis, eða jafnvægiskúnsta af þeim, hvorki lesendur eða útgef-
endur. Við það hefur verið unað, að útvarpið sem fyrr sæi um
hinar frómu hugsanir. En eftir því sem dagleg umræða hefur
harðnað og skýrari línur hafa dregizt milli brýnna stefnumiða,
hefur útvarpið átt í meiri vök að verjast en áður, einkum hvað
snertir einstaka þætti, sem lúta forsjá aðila utan fastra starfs-
43