Uppeldi og menntun - 01.01.2004, Síða 48

Á É G A Ð VERA MEÐ ÞVÍLÍKUM KERLINGUM Í BEKK?"
hérlendis. Rannsóknir á þessu sviði eru þó afar mikilvægar og hafa jafnt fræðilegan
sem hagnýtan tilgang fyrir stefnumótun í málefnum háskólastigsins og við mótun
háskólanáms sem hentar ólíkum nemendahópum. Sameining Fósturskóla Islands og
Kennaraháskóla íslands árið 1998 er dæmi um pólitíska ákvörðun sem hafði í för með
sér breyttar aðstæður í háskólasamfélaginu. Meirihluti þeirra sem sóttu um inngöngu
á nýstofnaða leikskólakennarabraut Kennaraháskóla íslands voru konur, 25 ára og
eldri, sem ekki höfðu hefðbundinn undirbúning fyrir háskólanám. Rúmur þriðjung-
ur þeirra nemenda sem hófu nám við brautina á næstu þremur árum hafði ekki lokið
stúdentsprófi (Sif Einarsdóttir og Jóhanna Einarsdóttir, 2002). Mikilvægt er að fá sem
gleggsta mynd af reynslu eldri háskólanema hérlendis til þess að Kennaraháskóli
íslands, og jafnvel aðrar menntastofnanir, geti mótað stefnu í málefnum eldri nema í
samvinnu við stjórnvöld og lagað námsframboð sitt og kennsluhætti að þörfum
ólíkra nemendahópa. Markmið þessarar rannsóknar er því að kanna reynslu, þarfir
og aðstæður eldri og yngri nemenda í leikskólakennaranámi við Kennaraháskóla
íslands. Munum við beina sjónum sérstaklega að eldri konum í háskólanámi.
Eldri og yngri háskólanemar
I Bandaríkjunum og á Bretlandi hefur það verið markviss stefna stjórnvalda og
stjórnenda margra háskóla að auka breidd í nemendahópnum og auðvelda borgur-
um aðgang að háskólanámi, óháð kyni, stétt, aldri eða uppruna. Þetta hefur til dæmis
verið gert með því að bjóða eldri nemendum upp á sérstök undirbúningsnámskeið
og laga kennslufyrirkomulagið að þessum hópum með því að kenna á kvöldin og
bjóða upp á fjarnám (sjá t.d. Edwards, 1993; Hurtado, Grey, Gurin og Gurin, 2003;
Leonard, 1994; Davies, Lubelska og Quinn, 1994). íslensk stjórnvöld hafa hingað til
ekki markað stefnu í málefnum eldri háskólanema og ríkisháskólarnir sem hér starfa
hafa ekki breytt námsframboði sínu og skipulagi til að mæta þörfum ólíkra nemenda
nema að litlu leyti. Þó ber að nefna að nemendum hefur í allmörg ár verið boðið að
stunda fjarnám við Kennaraháskóla íslands, og framboð fjarnáms hefur einnig aukist
við Háskóla íslands og aðra háskóla hér á landi. Fjarnám í grunnskólakennarnámi við
Kennaraháskóla íslands og leikskólakennaranámi við Fósturskólann var þó í upphafi
fyrst og fremst hugsað til að fjölga kennurum og mæta þörfum landsbyggðarinnar
fyrir menntaða kennara (Valborg Sigurðardóttir, 1998; Þuríður J. Kristjánsdóttir, 1992)
og fellur því undir aðgerðir sem auðvelda aðgang fólks á landbyggðinni að námi.
Þegar leikskólakennaramenntun var færð af framhaldsskólastigi yfir á háskólastig
sköpuðust kjöraðstæður til að bera saman gengi og reynslu eldri og yngri nema í
háskólanámi vegna þess hve stór hópur eldri nema var tekinn irrn í námið í kjölfarið.
Þessi rannsókn á reynslu leikskólakennaranema er annar hluti heildstæðrar athug-
unar á gengi, reynslu og starfsþróun eldri háskólanema. í fyrsta hluta var gengi
ólíkra hópa leikskólakennaranema borið saman (Sif Einarsdóttir og Jóhanna Einars-
dóttir, 2002). Þátttakendur í rannsókninni voru nemendur sem hófu nám við náms-
brautina á fyrstu þremur árunum eftir að hún hafði verið flutt á háskólastig. Þar kom
í ljós að lítill munur var á heildarárangri þessara nemendahópa þó að þeir nemend-
ur sem höfðu lokið stúdentsprófi stæðu sig heldur betur en hinir. Eldri nemendur
46
J