Uppeldi og menntun - 01.01.2004, Síða 62

„Á É G A Ð VERA MEÐ ÞVÍLÍKUM KERUNGUM í BEKK?
Eins og fram kernur í umræðunni hér að ofan fundu eldri konurnar til innri togstreitu
og svo virðist sem það hafi kostað þær töluverð andleg átök að breyta forgangsröð-
un verkefna í lífi sínu og stíga út úr hlutverki „fyrirmyndarmóðurinnar" og ganga
inn í hlutverk nemandans. Flestar virtust þær hafa ungar tekið að sér hefðbundin
kynhlutverk og skuldbundið sig fjölskyldu sinni fyrst og fremst. Félagslegt samhengi
kvennanna og staða þeirra gagnvart tveimur „gráðugum" stofnunum eins og Acker
(1980) lýsir fjölskyldunni og háskólasamfélaginu virðast hafa mikil áhrif á reynsiu
þessara eldri kvenna í háskólanámi.
Persónulegur óvinningur
Allir þátttakendurnir í rannsókninni höfðu þegar ráðið sig til starfa í leikskólum. Þeir
voru fullir tilhlökkunar til að takast á við starfið og ánægðir með starfsvalið. í einum
hópi yngri nema var rætt um hversu fjölbreytt leikskólakennarastarfið væri og einnig
fannst þeim að námið væri góður grunnur fyrir frekara nám. Eldri nemarnir töluðu
um að þeir hefðu eflst og breyst mikið á námstímanum og þeir hlökkuðu til að fara
út í leikskólana sem leikskólakennarar í stað ófaglærðs aðstoðarmanns. Ekki kom
fram að þær litu á háskólanám sem leið úr viðjum heimilisstarfa eins og fram hefur
komið í rannsóknum erlendis (Pascall og Cox, 1993) enda höfðu þær allar unnið utan
heimilis árum saman. Þrátt fyrir að hvatinn að náminu hafi fyrst og fremst verið hag-
kvæmni (sbr. Leonard, 1993) kemur einnig skýrt fram í umræðum þeirra að námið
efldi þær sem einstaklinga og þroskaði og sjálfstraust þeirra óx. Sem dæmi um hvað
hún væri orðin örugg með sig sagðist ein þeirra vera búin að taka að sér að halda
fyrirlestur um Reggio Emilia í leikskólanum sínum. „Ég sagði bara við leikskólastjór-
ann. Ekki málið, ég get alveg haldið fyrirlestur um það." Þær töluðu líka um að
áhugasvið þeirra hefði víkkað og þær höfðu meiri áhuga á að kynna sér ýmsa hluti
og lesa. Ein þeirra sagði: „Maður er farinn að lesa svona allt annað en maður las áður
og langar að grúska í hinu og þessu".
Aðrar höfðu mikinn áhuga á að halda áfram námi. Ein af þeim eldri sem var með
stúdentspróf fyrir sagði. Ég sagði alltaf: „Ég ætla bara að klára þetta, það dugar mér
alveg, takk. Svo náttúrulega dugar það ekki neitt. Mig dauðlangar í meira. En ég ætla
samt að taka pásu núna í eitt til tvö ár. Ekki tuttugu."
UMRÆÐA
Meginmarkið þessarar rannsóknar var að kanna reynslu, þarfir og aðstæður eldri og
yngri nemenda í leikskólakennaranámi. Þátttakendur, sem allt voru konur, höfðu
flestar starfað í leikskólum um lengri eða skemmri tíma áður en þær sóttu um námið.
Yngri stúlkurnar höfðu fengið áhuga á að verða leikskólakennarar þegar þær störf-
uðu í leikskólum en þær eldri höfðu unnið lengi og ákváðu að setjast á skólabekk til
að auka möguleika sína, fagmennsku og öryggi í starfi. Viðbrögð nánasta umhverfis
við því að þær væru að fara í leikskólakennaranám voru nokkuð blendin og höfðu
margar þeirra fengið nokkuð neikvæð viðbrögð við námsvalinu. Aftur á móti voru
konurnar almennt ánægðar með leikskólakennaranámið þótt þær sæju ýmislegt sem
60