Ægir - 01.07.1979, Page 27

Sern stendur að baki veiðinni. Þegar við nú þekkjum
st°fnstærðina og þann fjölda fiska, sem veiddur er
ar'ð á undan (C ), þá er unnt að finna út hve fisk
Ve'ðidánartalan var það ár eftir líkingunni:
C, | _ F, ,/Z, , (1 -e zt ')
N, " e-z--i
(2)
1 frá þessari fiskveiðidánartölu reiknum við svo
með jöfnu (1) stofnstærðina árið á undan (N,_i) og
með því að nota jöfnu (1) og (2) til skiptis getum
"ð bakreiknað stofnstærð og fiskveiðidánartölu
ar8angsins fyrir hvern aldursflokk, alveg niður í
Par|n aldursflokk, þegar fisksins fór fyrst að gæta í
Ve>ðinni.
Þó að giskað hafi verið á fiskveiðidánartöluna í
, ?ta nldursflokknum þá skiptir það óverulegu máli
r sem sú skekkja jafnast strax út í elztu aldurs-
, kl<unum þ.e, þeim aldursflokkum, sem nær engin
rit hafa á nýtingu fiskstofnsins. V. P.-greiningin
er þyí ágæt til útreikninga á fiskveiðidánartölu
, ghira tegunda eins og þorsks og síldar en alveg
othæf á skammlífa fiska, eins og loðnu og
sPasrling.
Allir árgangar sem standa að veiðinni eru með-
r°ndlaðir á þennan hátt og fæst þá fram mynd af
(.S ve’ðidánarstuðlunum og stofnstærðinni fyrir það
. l'l, sem gögn ná til. Tafla 1 sýnir, hvernig slíkir
j-ra®Unarutreikningar, eins og þeim er lýst hér að
0130 líta út. Taflan sýnir þrjár endurtekningar
erU,treikningi fiskveiðidánarstuðla, þar sem gengið
j ,ut ^ra þremur mismunandi byrjunargildum á F
^ri?ta atdursflokki og fyrir alla aldursflokka síðasta
. ^78). Við sjáum, að þótt stórfelldur munur
a ^yrjunargildum árið 1978, þá er F árið 1974
nánast óbreytt. Sérstaklega á þetta við um veginn
meðalfiskveiðidánarstuðul, en þá hefur fiskveiði-
dánarstuðullinn verið veginn með stofnstærðinni.
Við getum því gengið út frá því sem vísu, að fisk-
veiðidánarstuðlarnir frá 1974 séu mjög réttir.
Útfrá þeim breytingum, sem orðið hafa á sókn-
inni í einstaka aldursflokka síðan 1974, er unnt
að fara nokkuð nærri um, hvaða fiskveiðidánar-
stuðlar árið 1978 séu nær réttu lagi. Miðað við þær
upplýsingar, sem við höfum um sóknarbreytingar
í þessu dæmi, vitum við, að sókn í 3-5 ára fisk
hefur farið minnkandi vegna lokunar uppeldis-
svæða og stækkunar möskvans. Aftur á móti hefur
sókn í eldri fisk en 7 ára að mestu staðið í
stað. Samkvæmt framansögðu gefur miðtaflan
okkur sennilegustu myndina af sókninni árið 1978.
Sóknina í einstaka aldursflokka árið 1978 má svo
fínpússa frekar með endurteknum útreikningum
út frá öðrum „líklegri" F-gildum og eru þá hafðar
til hliðsjónar upplýsingar um stærðir árganganna,
t.d. út frá öðrum rannsóknum, eins og getið var um
hér að framan. Þegar fengin er endanleg tafla yfir
fiskveiðidánarstuðla er auðvelt út frá jöfnunum
áðurnefndu að reikna út sams konar töflur yfir
stofnstærð í hverjum aldursflokki, sem liggur að
baki veiðinni árlega. Á þennan hátt fæst yfirlit
yfir heildarstofnstærðir, stærðir árganga o.s.frv.
Ein aðalástæðan fyrir því að V.P. greiningin er í
dag svo vinsæl, sem raun ber vitni, er sá kostur, að
alveg eins og unnt er að reikna stofninn aftur á
bak er unnt að spá fram í tímann meðjöfnu (l)ef
maður gefur sér ákveðnar forsendur t.d. um sókn.
Þannig er unnt að sjá fyrir, eftir því hversu mikla
sókn maður gefur sér, afdrif árganganna, þ.e.
hvernig þeir verða nýttir, hve lengi þeir endast í
veiðinni, stærð hrygningarstofnsins og þróun hans,
Tafla 2.
Heildarþorskafli við ísland.
Spa Raunverulegur afli Frdvik frá
Ar (tonn) (lonn) (%)
1972 . 400.000 399.000 -0,2
1973 350.000 383.000 +9,4
1974 330.000 375.000 + 13,6
1975 350.000 371.000 +6,0
1976 340.000 348.000 +2,4
1977 330.000- -360.000 340.000
1978 350.000 328.000 -6,3
ÆGIR — 407