Ægir - 01.02.1980, Side 42

Á undanfömum áratugum var hvalstofninn í Suður-
skautshafinu stráfelldur. Svo skefjalaus var sóknin
að í dag er stofninn talinn af ýmsum aðeins 10% af
eðlilegri stærð. Vísindamenn álíta að ljósátustofn-
inn (krill) hafi vaxið að sama skapi, en fullvaxinn
bláhvalur étur milli 5 og 6 tonn af ljósátu á dag,
og hefur hvaladrápið orðið til þess að jafnvægi nátt-
úrunnar á þessum slóðum hefur raskast allverulega.
Vandamálið sem þarna hefur komið upp, felst í þvi
að líkja má matarlyst ljósátunnar í Suðurskautshaf-
inu við matarlyst engisprettunnar og gengur nú ört
á svifið. Ýmsar áætlanir eru um hversu mikið magn
af ljósátu sé þarna að finna. Telja Rússar það vera
allt frá 800 milljónum upp í 5 milljarða tonna, en
Bandaríkjamenn að það sé á bilinu /2 til 1 milljarður
tonna. Að flestra dómi er til þekkja, ætti að skað-
lausu að veraóhættaðveiðaa.m.k. lOOmilljóntonn
af ljósátu árlega. Á síðastliðnum áratug var saman-
lagður árlegur fiskafli heims um og yfir 70 milljónir
tonna og samkvæmt varfærnustu áætlunum má
gera ráð fyrir að ljósátuaflinn gæti orðið álíka mik-
ill. Hvítuinnihald (prótein) ljósátunnar er tiltölu-
lega mikið, og ef þessu takmarki yrði náð, þ.e. 70
milljón tonna veiði af ljósátu, þá kæmi sem svaraði
8 grömm af hvítu á dag á hvert mannsbarn í heimin-
um, væri þessu bróðurlega deilt niður, en dagleg lág-
marksneysla hvers einstaklings af þessu mikilvæga
næringarefni er um 45 grömm. Rússar halda því
fram, að ljósátan innihaldi einnig læknandi efna-
sambönd og hafa greint frá tilraunum sem gerðar
voru á sjúklingum er þjáðust af magasári og æða-
kölkun. Var sjúklingunum gefinn ljósátumarningur
og náðu 60% af þeim sem voru með magasár fullri
heilsu, og eins hafði þessi fæða áhrif til hins betra
fyrir þá sem þjáðust af æðakölkun og hamlaði á
móti sjúkdómnum.
•
Vetrarloðnuveiðar Norðmanna hófust mánudag-
inn 28. janúar s.l. Þátttöku höfðu tilkynnt 394
skip, þaraf voru 239 hringnótaskip og 155togveiði-
skip. Leyfiíegt heildarveiðimagn er um 540.000
tonn, og fá hringnótaskipin í sinn hlut 454.000
tonn, en togveiðiskipin 86.000 tonn. Er afl-
anum síðan deilt niður á skipin eftir stærð þeirra og
öðrum þar til gerðum reglum. Ef öllum skipunum
væri leyft að veiða jafnmikið magn kæmi sem svar-
aði 1.370 tonn á hvert skip, en þar sem hringnóta-
skipin eru yfirleitt stór og ný kemur meira í þeirra
hlut, eða 1.900 tonn, en hvert togveiðiskip fær
að veiða 555 tonn að jafnaði.
Á komandi sumri væri ráð að fylgjast náið með
loðnugöngum þeim er stefna norðaustureftir og láta
loðnuflota okkar hefja veiðar um leið og loðnan
gengur út úr landhelginni. Oft háttar þannig til við
loðnuveiðar að margan daginn er lítið um veiðan-
lega loðnu og er þá hörð barátta milli einstakra báta í
viðkomandi veiðiflota um að kasta á þær fáu torfur
sem gefa færi á sér. Enginn vafi er á að hefði okkar
loðnuveiðifloti verið á norðurslóðum s.l. sumar við
veiðar úr sömu göngunni og Norðmenn, hefðu þeir
aldrei veitt nema hluta af þeim afla sem raun varð á,
fyrir utan að í flestum tilfellum hefðu norsku skipin
verið lengur að fylla sig vegna samkeppninnar um
torfurnar og er þá hætt við að veiðar þeirra á þessum
íjarlægu miðum yrðu lítt ábatasamar.
Mikilvægi þess að halda við'og hlúa að ferskfisk-
mörkuðum okkar í Bretlandi og Þýskalandi er ótví-
rætt. Er það mikið lán og raunar einstakt fyrirbrigði
að í þessum tveimur nágrannalöndum okkar skuh
ferskfiskmarkaðirnir hafa þróast á þann veg, að 1
Þýskalandi er aðaleftirspurnin og hæst verð greitt
fyrir karfa, ufsa og blálöngu, en í Bretlandi er þorsk-
ur, ýsa og flatfiskur þær fisktegundir sem eftirsótt-
astar eru. Um miðjan janúar fengust yfir 600 kr/kíló-
ið fyrir karfa og blálöngu á Þýskalandsmarkaðin-
um, en þetta verð er allt að því helmingi hærra en
Rússar vilja greiða fyrir kílóið af karfaflökum. Þann
98 — ÆGIR