Tímarit lögfræðinga - 01.10.1954, Page 7

þessum eru settar skv. íslenzkum rétti. Verður þá fyrst
vikið að hinum almennu tímatakmörkum réttinda þessara
og þá sérstaklega þýðingarréttarins, en verndartími hans
er mjög takmarkaður skv. gildandi lögum. Að því búnu
mun ég ræða undanþágu-ákvæði 2. greinar laga nr. 49 frá
1943, en í þeirri grein felast töluverð frávilc frá þeirri
meginreglu, að höfundur hver eða rétthafi hafi einkarétt
til að ráða yfir verki sínu meðan verndartími varir. Þá
verður vikið að aðild Islands að Bernarsáttmálanum og
athugað hvaða verk það eru, sem Bernarsáttmálinn vernd-
ar, en um það atriði hefur gætt mikils misskilnings hér
á landi og sú skoðun almenn, að einungis verk þegna Bern-
arsambandslanda njóti verndar sáttmálans. Verður í því
sambandi sýnt fram á, að verk höfunda, sem ekki eru
þegnar neins Bernarsambandslands, geta notið verndar
sáttmálans að fullnægðum tilteknum skilyrðum. Þá verður
vikið nokkrum orðum að Genfar-sáttmálanum og fyrir-
huguðum höfundaréttarsamningi við Bandaríkin, og loks
mun ég vegna þeirrar athygli, er kröfur STEFS á hendur
Bandaríska varnarliðinu út af tónflutningi hafa vakið,
rekja þær megin ástæður, sem kröfur þessar eru byggð-
ar á.
Andlag höfundaréttarins er hugverkið þ. e. verk, sem
til er orðið fyrir andlega iðju eða starfsemi manna. Ekki
er þó allt það, er segja má um, að til sé orðið fyrir andlega
iðju, höfundarétti háð, heldur aðeins þau verk, er ein-
kennast af frumleik og skapandi vinnu.
Þar sem því frumleg og skapandi vinna er skilyrði höf-
undarréttarverndar, er það gömul og ný spurning í höf-
undaréttinum, hvort ekki sé réttmætt að líta á rétt höf-
undar yfir verki sínu eins og hvern annan eðlilegan og
sjálfsagðan eignarrétt, oghvort nokkur réttlætanleg ástæða
liggi til þess, að réttur höfunda sé svo mjög takmarkaðri,
sem hann víðast hvar er, en annar eignarréttur. Hér er
byggt á þeirri meginhugsun, að það, sem fyrst og fremst
réttlæti, að menn hafi eignarráð yfir hlut sé það, að lögð
133