Tímarit lögfræðinga - 01.10.1954, Page 11

13 frá 1905 skv. orðalagi sínu eingöngu til útgáfu þýðinga,
en ekki til flutnings.
1 málinu voru lagðar fram álitsgerðir erlendra fræði-
manna, þ. á m. álit samið af próf. dr. jur. Vinding Kruse.
Var álit þeirra allra á þá lund, að umræddur fyrirvari tæki
ekki til sýningarréttar á þýðingum leikrita. Urðu málalok
þau, að þessi sjónarmið voru staðfest af undirrétti og
Leikfélagið dæmt til greiðslu höfundalauna. Staðfesti
Hæstiréttur þessa niðurstöðu héraðsdómsins.
Dómur þessi vakti töluverða athygli erlendis vegna þess,
eins og að framan greinir, að nokkrar þjóðir höfðu gert
sama fyrirvara og Island, en ekki er vitað að dómur hafi
gengið í nokkru þeirra um þetta atriði. Birtist dómurinn
í heild í alþjóðatímariti höfunda „Inter Auteur".
Auk þess sem höfundarétturinn er bundinn ströngum
tíma-takmöi'kum, eru allmiklar takmarkanir á rétti þess-
um gerðar í 2. gr. laga nr. 49 frá 1943.
Eru þær takmarkanir lielztar, að flutningur tiltekinna
hugverka í útvarpi er heimill án leyfis höfundar „að full-
nægðum settum skilyrðum um rétt höfundar og greiðslu
til hans“. Ákvæði þetta er í samræmi við gr. lla 2. mgr.
Bernarsáttmálans (Rómar-Conventionarinnar), er heimil-
ar löggjafarvaldi hvers lands að setja skilyrði varðandi
einkarétt höfunda til þess að leyfa opinberan flutning
verka sinna í útvarpi. Eru það almenningshagsmunir, sem
hér liggja að baki.
Hugverk þau, sem heimilt er að flytja án leyfis höfund-
ar, eru: „einstök kvæði, smásögur, ritgerðir eða kafla úr
ritum" svo og „einstök lög og tónverk". Hér er talað um
„einstök kvæði, smásögur, ritgerðir og kafla úr ritum“.
Af því virðist mega gagnálykta, að ekki sé heimilt að
flytja stærri ritverk eða leikrit án leyfis höfunda hverju
sinni. Þá nær og undanþágan eingöngu til verka „sem út
hafa verið gefin“ og byggist það á hinu persónulega til-
liti til höfundar (droit moral), að ekki sé rétt að flytja
verk hans, nema hann hafi áður sýnt með útgáfu þess, að
hann vilji koma verkinu á framfæri við almenning. Ofan-
137