Tímarit lögfræðinga - 01.08.1983, Blaðsíða 19

Segir þó í grg., að það þarfnist ekki skýringa. Ef ákvæðið er sniðið
eftir 6. gr. norsku laganna eða 4. gr. dönsku laganna, svo sem líklegt
er, hefur efni þeirra ekki komist vel til skila í íslenska textanum.
Greind ákvæði norrænu laganna eru þess efnis, að farmflytjandi ábyrg-
ist með sama hætti og eigið atferli athafnir eða athafnaleysi starfs-
manna sinna eða annarra, sem hann lætur vinna við framkvæmd flutn-
ingsins, enda hafi þessar athafnir eða athafnaleysi borið að höndum
í starfi.
'4. ERU LÖGIN FRÁVÍKJANLEG?
í skandinavísku lögunum um landflutningssamninga eru fyrirmæli
um að hve miklu leyti heimilt sé að víkja frá reglum laganna með
samningi, sjá 3. mgr. 1. gr. dönsku laganna og 5. gr. norsku og sænsku
laganna. Ákvæði dönsku laganna eru með einni smávægilegri undan-
tekningu ófrávíkjanleg. Gildir þetta ekki aðeins um samninga, sem
víkja frá lögunum og eru til hagsbóta flytjanda, heldur einnig samn-
ingsákvæði, sem eru viðskiptamanni hans í hag. I Noregi gildir sama
regla um samninga um flutninga milli landa, en í innanlandsflutning-
um eru reglur laganna aðeins ófrávíkj anlégar, ef samningsákvæði er
ætlað að skerða í’étt þann, sem sendandi eða viðtakandi á skv. lög-
unum. Sænsku lögin frá 1974 fela í sér sömu reglu og gildir í Noregi
um flutninga innanlands, þ.e. að samningar í óhag sendanda eða við-
takanda séu ógildir, ef þeir víkja frá reglum laganna. I innanlands-
flutningum eru þó samningsbundnar undanþágur heimilar skv. norsku
og sænsku lögunum, ef telja má það eðlilegt vegna þess að varan, sem
flytja skal, er sérstaks eðlis, ástand hennar er óvenjulegt eða vegna
sérstakra aðstæðna við flutninginn.
Athygli vekur, að eigi er í LSL almennt ákvæði, sem takmarkar
rétt aðila til þess að víkja frá reglum laganna með samningi. Segir
þó í athugasemdum við 16. gr. frv. til laganna, að margir sendendur
hafi mótmælt fyrirvara í fylgibréfum um ábyrgð flytjanda. Hafi mála-
ferli risið af þessum sökum, en ekki hafi verið að fullu skorið úr því
fyrir Hæstarétti, hvort slíkur fyrirvari fái staðist. Þá segir í athuga-
semdum í frv., að 16. gr. leysi „úr þeim vafa, sem ríkt hefur um
ábyrgð flytjanda og kveður á um þá meginreglu, að flytjandi beri
ábyrgð á tjóni vöru, svo og hvarfi hennar meðan varan er í hans um-
sjá, þó með þeim utantekningum, sem getið er um í síðari greinum“.
í einstökum greinum laganna eru heldur ekki neinar skorður við samn-
ingsfrelsi. I þrem greinum LSL er tekið fram, að tilteknar reglur gildi,
13