Tímarit lögfræðinga - 01.08.1983, Blaðsíða 22

1 skuld stendur samkvæmt fylgibréfi og framvísa frumriti sé þess
krafist af sendanda“, 1. og 2. mgr. 12. gr. í 3. mgr. 12. gr. segir, að
verði ágreiningur um upphæðina, sé flytjanda ekki skylt að afhenda
vöruna nema gegn tryggingu. Hér má einnig nefna 25. gr. LSL en
í henni eru ákvæði um skyldur viðtakanda til að greiða flutnings-
gjald o.fl.
Fylgibréf er sönnunargagn um það hver sé viðtakandi. Hins vegar er
aðalreglan sú skv. 12. gr. LSL, að réttur viðtakanda til vörunnar er
ekki háður handhöfn fylgibréfs. Sá, sem greindur er í fylgibréfinu
sem móttakandi, sbr. 2. tl. 1. mgr. 6. gr. LSL, á sjálfstæðan rétt til
þess að fá vöruna afhenta, þegar hún er komin á ákvörðunarstað, þótt
hann geti ekki framvísað neinu eintaki fylgibréfs. Hér kemur fram
grundvallarmunur á eðli fylgibréfs skv. LSL og flugfarmbréfs skv.
109. gr. loftfl. annars vegar og farmskírteinis skv. sigll. hins vegar.
Farmskírteini eru viðskiptabréf. I því felst m.a., að farmskírteini er
skilríki fyrir rétti handhafans til þess að krefjast afhendingar farms,
sbr. einkum 137. gr. sigll.
Þótt aðalreglan sé eftir framansögðu sú, að viðtakandi geti krafist
afhendingar vöru, án þess að hafa fylgibréf í höndum, geta ákvæði 2.
mgr. 12. gr. LSL leitt til þess, að handhöfn fylgibréfs sé skilyrði réttar
til heimtu vöru úr hendi flytjanda. Viðtakanda er skylt skv. 2. mgr.
12. gr. að framvísa frumriti fylgibréfs, ef sendandi krefst þess. Ákvæði
þetta, sem ekki á sér hliðstæðu í skandinavísku lögunum, mun vera
sett til þess að sendandi (seljandi) vöru geti með auðveldum hætti
tryggt, að viðtakandi fái ekki vöruna í hendur, án þess að greiða
kaupverð hennar.
1 13.-14. gr. eru ákvæði um hvernig fara skuli, ef flytjandi getur
ekki fullnægt skilmálum fylgibréfs og um það er vandkvæði eru á af-
hendingu vöru á ákvörðunarstað.
Fyrirmæli eru í 15. gr. um fjárhæð flutningsgjalds, þegar ekki hef-
ur verið um það samið eða er flutt hefur verið meira vörumagn en í
fylgibréfi getur.
III. kafli LSL (16.-20. gr.) fjallar um ábyrgð flytjanda. Reglur um
bótagrundvöllinn eru í 16. og 17. gr. Um bæturnar sjálfar eru ákvæði
í 18. gr. Ábyrgð sú, sem flytjandi ber eftir 16., sbr. 17. gr. er þó tak-
mörkuð samkvæmt 19. gr. I 20. gr. laganna er sérstök regla um undan-
tekningu frá reglum þeim, sem gilda um takmarkaða ábyrgð eftir
19. gr.
í 6. kafla hér á eftir verður gerð nánari grein fyrir efni III. kafla
LSL.
16