Tímarit lögfræðinga - 01.08.1983, Blaðsíða 46

með frá Noregi.1 Svo hefur þurft að kveða á um stað og stund til fyrsta
þingshaldsins, þar sem afráðið skyldi um ríkisstofnun og lagasetningu.
Það atriði þurfti í rauninni að vera ákveðið löngu áður, og mætti helst
geta sér til, að þetta hefði verið fyrirfram ákveðið af forgöngumönnum
málsins áður en Grímur hóf ferðalag sitt. Eitt af verkefnum Gríms
hefur þá verið að fá menn til þess að heita komu sinni á þann tiltekna
stað og á þeim ákveðna tíma til þess að ræða frumvarp þeirra Úlfljóts
og stofna íslenska ríkið.“ (Skírnir 1929, 166). Hér er gert ráð fyrir því,
að Grímur hafi kannað hug manna til stofnunar íslensks ríkis eftir að
Úlfljótur kom út með lögin. Það má vel vera, að svo hafi verið, en það
er óvíst.
Spurningin er hve mikla vitneskju menn vildu hafa um efni laganna
í öllum greinum þeirra til þess, að þeir teldu sér fært að tjá vilja sinn
um það, að löggjafarvald og dómsvald yrði sett á fót, sem gilti um land
allt. Vissulega höfðu landnámsmenn vissa réttarvitund, mótaða í sam-
ræmi við þær reglur og lög, sem fylgt var á þeim slóðum, sem þeir komu
frá. Flestir þeirra komu frá Noregi. Þeir hafa margir þekkt meira eða
minna til Gulaþingslaga. Var þeim ekki nægilegt að vita, að Úlfljótur
hefði í hyggju, að koma á fót íslensku ríki í landinu með lögum, sem í
flestu væru lík Gulaþingslögum? Ef svara má þessari spurningu ját-
andi, var mögulegt, að Grímur hefði kannað landið og hug manna, áður
en Úlfljótur fór til Noregs. Það er engin ástæða til að efast um, að Úlf-
ljótur hafi vitað allgóð skil á þeim lögum. Það hefði óneitanlegra verið
fýsilegra fyrir Úlfljót, að takast á hendur för þessa og erindi ef þá hefðu
legið fyrir góðar líkur á því, að tillögum hans yrði vel tekið þegar hann
legði þær fram.
Hvort sem Grímur fór að kanna landið eftir eða fyrir Noregsför Úlf-
Ijóts má telja víst, að hann hafi unnið að undirbúningi málsins með við-
ræðum við marga, sem hann hitti á ferðum sínum. Það er raunar liklegt
að Grímur hafi verið meira eða minna á ferð um landið vegna setningar
laganna bæði fyrir og eftir Norégsför Úlfljóts.
Það er kunnara en frá þurfi að segja, hve staðarval fyrir ýmsar stofn-
anir hefur sí og æ verið viðkvæmt mál manna á meðal. Þar eð velja
þurfti ákveðinn stað fyrir Alþingi liggur í augum uppi, að það var ekki
unnt nema með því að mismuna landsmönnum ákaflega mikið. Hjá
1) Eiríkur Briem (Árbók Fornleifafélagsins 19X4, bls. 7-8) mun fyrstur manna hafa
vakið eftirtekt á því að ekki bæri að skilja svo orð Ara, að Grímur hafi farið land-
könnunarferð í þrengra skilningi, heldur að hann hafi kannað land í þeirri merkingu,
sem hér er fram haldið. Ólafur Lárusson (Réttarsaga bls. 9) og Sigurður Nordal
(Vaka III, 116-118) eru sömu skoðunar.
40