Tímarit lögfræðinga - 01.04.1989, Side 29

komi það skýrlega fram í athugasemdum greinargerðar með íslensku
lögunum, verður með hliðsjón af framansögðu ekki annað séð, en
tekið hafi verið af skarið um það við setningu þinglýsingalaganna
1978, að hér á landi skyldi gilda sama regla og í Danmörku um réttar-
áhrif þinglýsingar kaupsamnings (skilyrts afsals).
Islensku þinglýsingalögin hafa ekki að geyma skilgreiningu á því,
hvaða skjöl teljist afsöl. Ákveðna vísbendingu er þó að finna í athuga-
semdum greinargerðar við 22. gr. frumvarps til þinglýsingalaga, þar
sem fram kemur, að virða verði það efnislega, hvort afsali sé til að
dreifa, og skeri þá nafn það, er aðiljar velja gerningi sínum, ekki ávallt
úr.48) Þótt ekki komi það fram berum orðum, hvorki í þinglýsinga-
lögunum sjálfum né athugasemdum með þeim, virðist eigi að síður
lagt til grundvallar í lögunum, að kaupsamningur, sem einvörðungu er
háður skilyrðum um uppgjör og greiðslu kaupverðs, teljist (skilyrt)
afsal í skilningi 21. gr. þl. Þinglýsing slíks kaupsamnings veitir því
framsalshafa formlega eignarheimild í skilningi 1. mgr. 25. gr. þl.,
þannig að skjöl útgefin af honum eru tæk til þinglýsingar. Á þessu
sjónarmiði virðist niðurstaðan í dómi Hæstaréttar frá 6. desember
1988 og byggð, þótt í forsendum dómsins sé reyndar ekki vitnað til
21. gr. þl. Af þessu leiðir, svo sem fram kemur í dóminum frá 6. des-
ember 1988, að skjölum, sem frá seljanda stafa, verður ekki þinglýst
á eign án samþykkis kaupanda, þar sem hin þinglýsta heimild seljand-
ans er fallin niður. Dómurinn lætur því ósvarað, hvort skjöl frá selj-
anda séu eftir þinglýsingu kaupsamnings tæk til þinglýsingar, ef fram
kemur, að seljandinn virðir betri rétt kaupandans, en svo sem nánar
verður vikið að í kafla VII hér á eftir, eru líkur til þess, að svo sé.
5. Um afleiðingar heimildarbrests, þegar skjal hvílir á löggerningi.
Samkvæmt 1. mgr. 24. gr. þl. verður skjal, sem hvílir á löggerningi,
ekki fært í fasteignabók, ef útgefanda þess brestur þinglýsta heimild
til þess að ráðstafa eign á þann veg, sem í skjali greinir, eða hann
skortir skriflegt samþykki þess, er slíkrar heimildar nýtur. Hver ein-
stakur rétthafi í fasteign er því bundinn við þá heimild, sem hann
nýtur að eign, og hann getur ekki ráðstafað eign í víðtækara mæli en
heimild hans segir til um.49) í upphafsákvæði 1. mgr. 25. gi'. þl.
(„Þinglýsta eignarheimild hefur sá ... “) er átt við þann aðila, sem er
eigandi hins beina eignarréttar að viðkomandi fasteign, en í niður-
48) Alþingistíðindi 1977, A-deild, bls. 1397.
49) Alþingistíðindi 1977, A-deild, bls. 1398.
23