Tímarit lögfræðinga - 01.06.1989, Blaðsíða 31

Tryggvi Gunnarsson
aðstoðarmaður umboðsmanns Alþingis:
STJÓRNARSKRÁIN OG STJÓRNUN
FISKVEIÐA OG BÚVÖRUFRAMLEIÐSLU1)
I. INNGANGUR.
Á þessum áratug hafa verið lögteknar hér á landi ítarlegar reglur
um stjórnun og takmarkanir á fiskveiðum og búvöruframleiðslu. Þess-
ar lagareglur eru að því leyti frábrugðnar fyrri lagareglum á þessu
sviði, að í stað almennra takmarkana, t.d. lokunar tiltekinna miða,
banns við veiðum tiltekna daga og almennrar verðskerðingar á skila-
verði mjólkur og sauðfjárafurða, þegar útflutningsbætur dugðu ekki,
eru nú komnar reglur, sem kveða á um, hvað hvert einstakt fiskiskip
má veiða mikinn afla og hve mikið hver einstakur bóndi í öllum helstu
búgreinum má framleiða gegn fullu verði. Það sem veitt er umfram
veiðiheimild sætir upptöku og framleiðsla á búvöru umfram fullvirðis-
rétt sætir verulegri verðskerðingu. Heimild hvers einstaks framleið-
anda, og hér er hugtakið framleiðandi notað sem samheiti yfir út-
gerðaraðila fiskiskipa og framleiðendur búvara, er almennt ekki miðuð
við afkastagetu viðkomandi fiskiskips eða jarðar, heldur eru fram-
leiðsluheimildirnar byggðar á fyrri aflareynslu og framleiðslu. Undan-
tekningar eru þó frá þessu eins og síðar verður vikið að varðandi
sóknarmai'k fiskiskipa. Stjórnun fiskveiða og búvöruframleiðslu hefur
því takmarkað möguleika eigenda fiskiskipa og jarða til að nýta eignir
sínar til atvinnustarfsemi og haft áhrif á markaðsverð og möguleika
manna til að selja þessar eignir. Á það hefur líka verið bent að um-
ræddar stjórnunaraðgerðir takmarki mjög möguleika nýrra framleið-
enda og þar með endurnýjun í þessum atvinnugreinum og atvinnu-
1) Grein sú, sem hér birtist, er erindi, sem höfundur flutti sem málshefjandi á umræðu-
fundi Lögfræðingafélags íslands hinn 26. apríl 1988, þar sem fjallað var um löggjöf um
stjórnun fiskveiða og búvöruframleiðslu með tilliti til ákvæða stjórnarskrárinnar, einkum
67. og 69. gr. Er lýsing greinarinnar á gildandi réttarreglum miðuð við þann tíma.
109