Tímarit lögfræðinga - 01.05.1995, Síða 40

Dómurinn er, eins og fyrr segir, reistur á því að við úrlausn þessa álitaefnis beri að
taka mið af röksemdum sem fram hafa komið í dómum EB-dómstólsins um skýringu
á sömu orðum í 177. gr. Rómarsáttmálans, þótt 1. mgr. 3. gr. ESE-samningsins legði
ekki þá skyldu á herðar EFTA-dómstólsins að byggja á þessum úrlausnum EB-dóm-
stólsins við skýringu á meginmáli þess samnings. I samræmi við þetta var talið að það
skipti ekki máli við þetta mat hvort þessi stofnun teldist dómstóll eða eftir atvikum
stjórnvald samkvæmt finnskum lögum. Dóminum bæri að meta það sjálfstætt hvort
stofnunin gæti með hliðsjón af eðli sínu, hlutverki og samsetningu talist dómstóll í
skilningi EES-réttar. Þótt ekki sé í dómi EFTA-dómstólsins beinlínis vísað til ein-
stakra dóma EB-dómstólsins þar sem reynt hefur á þetta álitaefni má gera ráð fyrir að
þeir hafi verið hafðir til hliðsjónar. Eru þessi dómar nefndir hér að framan.
I dóminum er tekið fram að áfrýjunarnefndin sé föst stofnun sem sett hafí verið á
stofn með lögum í ákveðnum tilgangi. Valdsvið hennar sé ákveðið í lögum. Þá sé
kveðið á um skipan hennar í lögum og að henni beri við úrlausn mála að fara að réttar-
reglum. Þá er bent á að málsmeðferðin fyrir nefndinni sé hliðstæð málsmeðferð fyrir
stjórnsýsludómstólum og að ákvarðanir hennar séu bindandi og fullnustuhæfar. í
dóminum er sérstaklega tekið fram að aðeins einn aðili komi fyrir áfrýjunamefndina,
en jafnframt bent á að slíkt fyrirkomulag sé algengt við málsmeðferð fyrir stjórn-
sýsludómstólum í Finnlandi, þar á meðal fyrir æðsta stjórnsýsludómstólnum. Þetta sé
einnig algengt í Svíþjóð.
Dómurinn taldi, þegar öll framangreind atriði væru virt, að áfrýjunamefndin væri
þrátt fyrir allt í raun og að lögum sjálfstæð og hlutlaus. Þótt hún sýndist nátengd yfir-
stjórn tollamála16 væri henni veitt sjálfstæði, sem gera yrði ráð fyrir að hún nyti í
reynd, og málsmeðferðin fyrir henni bæri öll einkenni málsmeðferðar fyrir dóm-
stólum. I því sambandi, og með vísan til áðurgreindra atvika, er í dóminum sérstak-
lega bent á að áfrýjunarnefndin og þeir sem þar eiga sæti, hafi hvorki afskipti af
ákvörðunum héraðstollyfirvalda í einstökum málum, né af því, hvort máli er skotið til
æðsta stjórnsýsludómstólsins. Nefndin sé óháð aðilum að ágreiningsmálum, sem fyrir
hana eru lögð, og héraðstollyfirvöldum. Af þessu leiði að ekki sé slíkt stjórnsýslusam-
band milli áfrýjunarnefndarinnar og ríkistollstjórnaiinnar, og að það útiloki að litið sé
á nefndina sem dómstól eða rétt í skilningi 34. gr. samningsins um eftirlitsstofnun og
dómstól.
Með hliðsjón af þessu og með það í huga, að tilgangur með ráðgefandi álitum væri að
koma á sérstöku samstarfi milli EFTA-dómstólsins og landsdómstólanna, í því skyni
að aðstoða þá síðarnefndu við beitingu EES-réttar þar sem það ætti við, var talið að
beiðni Tullilautakunta um ráðgefandi álit væri tæk til efnismeðferðar.
Segja má að í forsendum dómsins sé lögð áhersla á tvennt. í fyrsta lagi eru
færð fyrir því rök að áfrýjunarnefndin hafi mikið sjálfstæði, þrátt fyrir tengsl sín
16 Þau stjórnsýslutengsl sem hér er vísað til eru þau að samkvæmt fmnskum lögum er
áfrýjunamefnd tollyfirvalda hluti af tollstjóm finnska ríkisins. Þá var sérstaklega höfð í huga
sú staðreynd að formaður áfrýjunarnefndarinnar er jafnframt æðsti yfirmaður tollstjómarinn-
ar, auk þess sem aðrir meðlimir áfrýjunamefndarinnar em jafnframt starfsmenn tollstjómar-
innar.
144