Tímarit lögfræðinga - 01.05.1997, Qupperneq 46

ísland hefur gengist undir á sviði mannréttindamála.22 Með þessar reglur í huga
er eðlilegt að túlka 65. gr. stjórnarskrárinnar eins og unnt er til samræmis við
alþjóðlegar skuldbindingar Islands á sviði mannréttindamála. Jafnræðisreglur
beggja þessara alþjóðasamninga um mannréttindavernd ná jafnt til meðferðar
löggjafarvalds, framkvæmdavalds og dómsvalds.23 Verður að telja eðlilegt að
túlka jafnræðisreglu stjómarskrárinnar til samræmis við það.
I málinu Guðrún Eiríksdóttir gegn íslenska rrkinu sem dæmt var í Hæstarétti
þann 20. febrúar 1997 var ekki um það að ræða að 65. gr. stjórnarskrárinnar
væri beitt um lög eða stjórnsýslugerning heldur varðar málið meðferð dóms-
valdsins. Það hefur því þegar verið staðfest í Hæstarétti að gildissvið 65. gr.
stjórnarskrárinnar nái til dómsvaldsins. Dómurinn víkkaði þannig út gildissvið
jafnræðisreglunnar frá því sem greinargerðin beinlínis virðist gera ráð fyrir.
Þegar til alls hins ofangreinda er litið verður einnig ályktað að hin almenna
jafnræðisregla stjórnarskrárinnar nái til framkvæmdavaldsins. Sú staðreynd
kann að hafa takmarkað mikilvægi hvað varðar gildissvið stjórnsýslulaga nr.
97/1993 þegar litið er til þess að í 11. gr. þeirra er að finna sérstaka jafnræðis-
22 Greinargerð, bls. 4.
23 Um 26. gr. alþjóðasamnings um borgaraleg og stjómmálaleg réttindi vísast til Lord Lester
of Heme Hill og Sarah Joseph: Obligations of Non-Discrimination í David Harris og Sarah
Joseph (ritstj.): The International Covenant on Civil and Political Rights and United
Kingdom Law, Clarendon Press, Oxford, 1995, bls. 566 og Lars Adant Rehof og Tyge Trier:
Menneskeret, Kaupmannahöfn 1990, bls. 399. Hvað varðar 14. gr. Mannréttindasáttmála
Evrópu má t.d. nefna þrjá dóma Mannréttindadómstóls Evrópu sem fjalla um meðferð
löggjafarvalds, dómsvalds og framkvæmdavalds. I málinu Marckx gegn Belgíu var um að
ræða löggjöf sem mælti fyrir um lakari réttarstöðu bama sem fædd væru utan hjónabands en
barna sem fædd væru í hjónabandi. Mannréttindadómstóllinn taldi þá löggjöf brjóta í bága við
8. og 14. gr. mannréttindasáttmálans. Dóminn er að finna í European Court of Human Rights,
Series A, 1979, Marckx v. Belgium, Strassborg, 1979. I dómi mannréttindadómstólsins í
málinu Schuler-Zgraggen gegn Sviss, sbr. European Court of Human Rights, Series A, 1993,
Schuler-Zgraggen v. Svitzerland, Strassborg, 1993, var um að ræða konu sem hafði orðið
fyrir örorku. Við mat á kröfu hennar til framfærslueyris sló svissneskur dómstóll því föstu að
konur hættu störfum á vinnumarkaði þegar þær eignuðust börn og var henni á þeim grundvelli
neitað um framfærslueyri eftir fæðingu bams. Mannréttindadómstóllinn taldi þetta líkindamat
svissneska dómstólsins fela í sér brot á 1. mgr. 6. og 14. gr. mannréttindasáttmálans. Loks má
nefna málið Abdulaziz, Cabales og Balkandali gegn Bretlandi þar sem ljallað var um
sérstakar reglur um innflytjendur sent breska innanríkisráðherranum ber að leggja fyrir þingið
með reglulegu millibili en em hvorki taldar vera eiginleg löggjöf né framselt löggjafarvald í
hendur ráðherra. 1 reglunum voru mismunandi ákvæði varðandi heimildir eiginmanna annars
vegar en eiginkvenna hins vegar til þess að sameinast mökum sínum sem búsettir vom í
Bretlandi. Reglumar sem greinilega em framkvæmdavaldsgerningar voru taldar ósamrýman-
legar 8. og 14. gr. mannréttindasáttmálans. Dóminn er að ftnna í European Court of Human
Rights, Series A, 1985, Abdulaziz, Cabales & Balkandali v. United Kingdom, Strassborg,
1985.
102