Tímarit lögfræðinga - 01.05.1997, Page 51

á þeim kennimerkjum.35 Sem dæmi um þau vandamál sem almennar jafnræðis-
reglur áttu að fela í sér nefndi Ross stjórnarskrárbundnar reglur um að allir skuli
vera jafnir fyrir lögunum. Hann taldi sHkar reglur án allrar sjálfstæðrar
áþreifanlegrar merkingar og að þær getu aðeins falið annað tveggja í sér: a) að
lögunum, hvert sem efni þeirra nú er, skuli beita án tillits til þess um hvern þeim
er beitt eða b) að lögin megi ekki byggja á sjónarmiðum sem eru ómálefnaleg
eða óréttlát en það feli ekki í sér efnislega reglu heldur aðeins huglæga og
tilfinningalega viljayfirlýsingu. Sem annað dæmi nefndi Ross almenna jafn-
ræðisreglu í stjórnsýslurétti og vísaði til sömu sjónarmiða.36
Niðurstaða Ross var sú að ef ekki eigi að líta á almenna jafnræðisreglu sem
formlega reglu heldur efnislega sem feli þá í sér að ekki megi byggja á við-
miðunum nema þau séu „málefnaleg“, „sanngjöm“ eða „réttlát“ þýði það í raun
að hugmyndin um jafnrétti hverfi og við taki huglægt og tilfinningalegt mat á
því hvað sé „réttlátt“. Slíkt sé ekki nein regla heldur uppgjöf við allar tilraunir
til rökréttrar greiningar á máli.
Samkvæmt þessari greiningu Ross gæti hin almenna jafnræðisregla stjómar-
skrárinnar falið í sér efnislega reglu um skyldu rrkisvaldsins og rétt borgaranna
aðeins í sambandi við þau kennimerki sem beinlínis era þar upp talin í 65. gr., þ.e.
kynferði, trúarbrögð, skoðanir o.s.frv. en ekki í sambandi við „stöðu að öðra leyti“.
Strax árið 1965 setti Carl Aage Nprgaard fram ný sjónarmið að þessu leyti.
Hann benti á það að það væri nú umdeilanlegt hvort slíkur munur væri á
almennum og sérstökum jafnræðisreglum sem Ross vildi vera láta.37 Nprgaard
rakti síðan dæmi þess úr erlendri réttarframkvæmd að almennar stjórnskipunar-
réttarlegar jafnræðisreglur hafi einmitt falið í sér efnisreglur sem borgararnir
hafi getað byggt rétt á fyrir dómi. Því ályktaði hann að þótt almenn jafnræðis-
regla hafi einangrað séð og út frá orðalagi sínu einu saman ekki í sér fólgið
efnislegt innihald þá geti hún með beitingu dómstólanna á henni öðlast stöðu
efnisreglu. Þannig kemst Nprgaard að þeirri niðurstöðu að almenn jafnræðis-
regla fái efnislegt innihald þegar upp kemur þörf fyrir beitingu hennar í
réttarframkvæmd.38 Síðan heldur hann áfram í hinni tilvitnuðu tímaritsgrein og
rökstyður það út frá dómafordæmum að í dönskum stjórnsýslurétti rrki almenn
jafnræðisregla sem ekki var lögfest árið 1965.
Alf Ross hefur einnig í hlutverki sínu sem dómari við Mannréttindadómstól
Evrópu sjálfur á síðari stigum hafnað greiningu sinni á almennum jafnræðis-
35 Alf Ross: Om ret og retfærdighed, Nyt Nordisk Forlag - Arnold Busck, Kaupmannahöfn,
1953, bls. 371.
36 Alf Ross: Om ret og retfærdighed, Nyt Nordisk Forlag - Arnold Busck, Kaupmannahöfn,
1953, bls. 371-373.
37 Carl Aage Norgaard: Bemærkninger om domstolenes stilling til en lighedsgrund-
sætning i dansk forvaltningsret, Juristen, Kaupmannahöfn, 1965, bls 2.
38 Cari Aage Nprgaard: Bemærkninger om domstolenes stilling til en lighedsgrund-
sætning i dansk forvaltningsret, Juristen, Kaupmannahöfn, 1965, bls. 4-5.
107