Tímarit lögfræðinga - 01.05.1997, Qupperneq 55

Enn má benda á það að í greinargerð er talið að full ástæða sé til þess að orða
jafnræðisregluna í stjórnarskránni og sé það í samræmi við þá almennu tilhneig-
ingu að binda jafnræðisreglu í lög á ákveðnum sviðum. Dæmið um 11. gr.
stjórnsýslulaga nr. 97/1993 er þar sérstaklega nefnt.45 Það er óumdeilt að 11. gr.
stjórnsýslulaganna er efnisregla sem borgararnir geta byggt rétt sinn gagnvart
stjórnsýslunni á fyrir dómi. Það væri órökrétt að bera þessar tvær reglur saman
ef hin almenna jafnræðisregla stjórnarskrárinnar væri ekki efnisregla því þá
væri hér verið að bera saman tvær afar ólíkar og því ósambærilegar reglur. Þetta
styður því enn það sjónarmið að 65. gr. stjórnarskrárinnar sé í eðli sínu efnis-
regla sem banni mismunun innan gildissviðs síns.
Það eru fleiri atriði sem styðja þessa túlkun á jafnræðisreglunni. I greinar-
gerðinnni er tekið fram að jafnræðisreglan:
... fái verulega rýmra gildissvið en reglur á borð við fyrrnefnda 14. gr. mann-
réttindasáttmála Evrópu því í reglu frumvarpsins er ekki aðeins skírskotað til þess að
allir skuli njóta mannréttinda án mismununar, heldur er henni ætlað að gilda á öllum
sviðum löggjafar og veita öllum jafna lagavernd.46
Ekki er hér gerður skýr greinarmunur á útskýringum á gildissviði og eðli
jafnræðisreglunnar. Hin tilvitnaða setning á skýrum orðum við um gildissvið
reglunnar og slær því föstu að reglan gildi ekki aðeins á sviði mannréttinda
heldur einnig á öllum sviðum löggjafar eins og skýrt var í kafla 4 hér að framan.
Hinsvegar fjallar setningin einnig um eðli jafnræðisreglunnar sem efnisreglu
þegar hún greinir frá því að reglan banni mismunun og veiti öllum jafna laga-
vernd.
Hugtakanotkun á sviði lagalegra jafnræðisreglna er langt því frá að vera
samræmd. Raunar er töluverður óskýrleiki við lýði um inntak hugtakanna sem
notuð eru, svo sem „allir eru jafnir fyrir lögum“, „jöfn lagavernd“ og „bann við
mismunun“.47 Öll þessi hugtök er að finna í 65. gr. stjórnarskrárinnar eða
greinargerðinni án þess að þau séu skýrð þar nema með gagnkvæmum tilvís-
unum. Setningin sem vitnað var í er sett fram í tengslum við umræðu um 14. gr.
Mannréttindasáttmála Evrópu og 26. gr. Alþjóðasamnings um borgaraleg og
stjómmálaleg réttindi. Þegar skilja á hana er því eðlilegt að líta til merkingar
hugtakanna í þessum alþjóðasamningum. 14. gr. Mannréttindasáttmála Evrópu
er svohljóðandi:
Réttindi þau og frelsi, sem lýst er í samningi þessum, skulu tryggð án nokkurs
manngreinarálits, svo sem vegna kynferðis, kynþáttar, litarháttar, tungu, trúarbragða,
45 Greinargerð, bls. 16.
46 Greinargerð, bls. 17 (áherslum bætt við hér).
47 í enskri þýðingu væri hér um að ræða hugtökin „all persons are equal before the law“,
„equal protection of the law“ og „non-discrimination“.
111