Tímarit lögfræðinga - 01.05.1998, Blaðsíða 17

1. FORSAGA2
Það er ástæða til að ætla að hin sameiginlega mynt - evróið - öðlist gildi, eins
og ráðgert var, þann 1. janúar 1999.3 Áætlað er að frá þeim degi komi evróið í
stað áður sjálfstæðra gjaldmiðla þeirra aðildarríkja sem uppfylla skilyrði til að
taka þátt, án undanþágu,4 í þriðja áfanga Efnahags- og myntbandalags Evrópu
(EMU). Af hagkvæmnisástæðum verða gjaldmiðlar aðildarríkjanna áfram í
umferð sem peningaseðlar og mynt á svokölluðum aðlögunartíma (sjá síðar).
Gjaldmiðlar aðildarríkjanna munu standa í föstu og óafturkallanlegu gengis-
sambandi við evróið og þar með einnig hver gagnvart öðrum. Sé t.d. gengis-
sambandið milli evrósins og þýsks marks (DEM) 1:2 og sambandið milli
evrósins og fransks franka (FRF) 1:5 verður sambandið milli þýsks marks
(DEM) og fransks franka (FRF) 1:2,5. Þetta samhengi gjaldmiðla mun standa
þar til evróið verður gefið út sem peningaseðlar og mynt og síðan er seðlar og
mynt einstakra ríkja verða innleyst í skiptum fyrir evróið.
Á aðlögunartímanum munu evróið og gjaldmiðlar einstakra ríkja verða
notaðir samhliða en í aðalatriðum á tveimur greiðslusviðum: evróið verður
notað milli seðlabankanna og milli seðlabankanna og annarra banka á einu
greiðslusviði, en almenningur mun áfram nota gjaldmiðla einstakra ríkja á öðru
greiðslusviði. Á aðlögunartímanum munu peningaseðlar og mynt eingöngu fást
í gjaldmiðli einstaks ríkis en frá 1. janúar 2002 verður evró peningaseðlum og
mynt dreift. Eftir það verða seðlar og mynt í gjaldmiðli einstakra ríkja
innleysanleg í skiptum fyrir evró seðla og mynt.
2 Fjöldi heimilda er til um fræðileg atriði og framkvæmdaatriði sem lúta að gildistöku evrósins,
bæði frá yfirvöldum, viðskipta- og hagsmunaaðilum í Evrópusambandinu og í aðildarríkjunum,
fjármálastofnunum og alþjóðlegum félögum á ýmsum fagsviðum. Hér má sérstaklega nefna ritröð
Framkvæmdastjómarinnar „Euro Papers", sem hefur það að markmiði að fjalla um álitaefni sem
lúta að gildistöku evrósins, og ritraðimar „Economic Papers" og „European Economy", þar sem
finna má efni um evróið og um Efnahags- og myntbandalag Evrópu. A heimasíðu Evrópusam-
bandsins á alnetinu má einnig finna síðu Framkvæmdastjómarinnar um evróið (http://europa.
eu.int/euro).
Af birtum norskum heimildum má t.d. nefna Andreas Sand og Anders Svor: „Euro -innfpringen
- konverteringsscenariet og rettslige konsekvenser for finansiell formue i EU-valutaer“ í ritinu
Penger og kreditt (Norges Banks kvartalsskrift), nr. 4/1997, bls. 509-516.
3 Um almenn atriði, m.a. um þróun EMU sumarið og haustið 1997, sjá greinar höfundar „En status
for den felles valuta og utviklingen i EU“ í Tidsskrift for forretningsjus, nr. 2 1997, bls. 65-74 og
„Euroen - en aktuell oversikt" í 0konomisk Revy (Den norske bankforenings tidsskrift), október
1997, bls. 26-30.
4 Rómarsamningurinn notar skilgreininguna „aðildarríki án undanþágu" um þau aðildarríki sem
fullnægja skilyrðum til að taka þátt í evró-svæðinu. Með evró-svæði er átt við landssvæði
aðildarríkja, þar sem evróið verður tekið upp sem gjaldmiðill.
101